بررسی امکان استفاده از شاخص نشت الکترولیت ها برای ارزیابی تحمل به سرما در ارقام چغندرقند

به منظور بررسی امکان استفاده از نشت الکترولیت ها به عنوان شاخصی از خسارت سرما در هشت رقم چغندرقند (Beta vulgaris L.) به نام های رسول، شیرین، IC و7233 (ارقام داخلی)، افشاری، پائولینا، ریزوفورت و لاتیتیا (ارقام خارجی) آزمایشی در سال 1386 در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این مطالعه ارقام چغندرقند در معرض هشت دمای یخ زدگی (شامل صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10-، 12- و 14- درجه سانتی گراد) قرار گرفتند. گیاهان تا مرحله 4-5 برگی در محیط طبیعی نگهداری شده و بعد از آن جهت اعمال تیمارهای یخ زدگی به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. میزان پایداری غشاء سیتوپلاسمی ارقام چغندرقند با استفاده از نشت الکترولیت ها مورد ارزیابی قرار گرفت، سپس درجه حرارت کشنده برای 50 درصد نمونه ها (LT50) بر اساس درصد نشت الکترولیت ها تعیین گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که اثرات دمای یخ زدگی و رقم بر میزان نشت الکترولیت ها وLT50 در ارقام مورد بررسی معنی دار (01/0p ≤) بود. کاهش دما به کمتر از 4- درجه سانتی گراد سبب افزایش میزان نشت الکترولیت ها در کلیه ارقام مورد بررسی گردید. در بین ارقام چغندرقند مورد بررسی، رقم IC بیشترین و رقم 7233 کمترین تحمل به سرما را از نظر میزان LT50 نشان دادند. در گروه بندی ارقام چغندرقند به دو گروه ارقام خارجی و داخلی، تفاوت معنی داری در مقدار نشت الکترولیت ها مشاهده نشد. با توجه به همبستگی خوب بین درصد نشت الکترولیت ها و LT50 در این آزمایش (*81/0- =r)، استفاده از این شاخص در ارزیابی خسارت تنش یخ زدگی در چغندرقند مفید به نظر می رسد.