ویژگی های بازار اسلامی در نظریه و عمل

تحلیل ویژگی ها و کارکردهای بازار اسلامی یکی از مباحث مهم اقتصاد اسلامی است که کمتر بدان پرداخته شده است. در مقاله حاضر، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به بررسی ویژگی های بازار اسلامی در نظریه و عمل می پردازیم. فرضیه اصلی مقاله ما این است که بازار اسلامی را می توان با ویژگی های شفافیت، تطابق با شرع، حاکمیت اخلاق اسلامی، و هدایت و نظارت دولت بازشناسی، و جلوه هایی از تحقق این ویژگی ها را در سابقه تمدنی آن مشاهده کرد. شفافیت در بازار اسلامی، از طرفی، متاثر از فضای فیزیکی بازار اسلامی است که یاد خدا و ترس از روز قیامت را تقویت می کند؛ و از طرف دیگر، ناشی از انگیزه های قوی و الهی عاملان اقتصادی برای پرهیز از پنهان کاری اطلاعاتی است. کاهش قیمت، تسهیل مبادلات، افزایش اضافه رفاه مصرف کننده، اضافه ارزش تولیدکننده، و سرانجام افزایش کارایی بازار، از نتایج این «شفافیت قوی» است. در کنار نظارت رسمی دولت، حضور و ارتباط موثر حوزه های علمیه و مساجد در بازار شکل گرفته در تمدن اسلامی تاثیری شگرف بر رعایت موازین شرع و اخلاق اسلامی در بازار داشته است. این نهادهای اسلامی با دمیدن روح تقوی در بازار، موجب از بین رفتن زمینه های فساد مالی و بروز آثار تربیتی اهتمام به لقمه حلال می شوند.