توسعه معادله های همبستگی برای برآورد تلفات انتقال در رودخانه های فصلی حوزه آبخیز قره قوم

در رودخانه های مناطق خشک جریان آب سطحی به-طور دائمی برقرار نمی باشد و محدود به دوره های زمانی کوتاه مدت می شود که پس از آن مجددا رودخانه خشک می گردد. لذا هنگام وقوع سیلاب، حجم جریان در پایین-دست به علت نفوذ به بستر رودخانه کاهش می یابد، که این کاهش حجم، تلفات انتقال نامیده می شود. در این تحقیق سعی می شود تا با توسعه روابط رگرسیونی برای حوضه آبریز قره قوم در خراسان رضوی، تلفات انتقال در رودخانه های این حوضه را برآورد نمود. برای این منظور، اطلاعات موجود در ایستگاه های هیدرومتری و مشخصات فیزیکی رودخانه های کشف رود، کارده و زشک در این حوضه استخراج، تحلیل و مورد استفاده قرار گرفتند. به منظور تولید روابط رگرسیونی، تلفات انتقال در کیلومتر اول از ابتدای هر بازه به عنوان متغیر وابسته رگرسیون در نظر گرفته شد و چگونگی وابستگی آن به متغیرهای مستقل حجم جریان بالادست، زمان تداوم جریان، شاخص رطوبت پیشین، هدایت هیدرولیکی، شیب و عرض رودخانه مورد آزمایش قرار گرفت. در نتیجه این تحقیق مشخص شد که مؤثرترین متغیر مستقل در برآورد تلفات انتقال، حجم جریان بالادست می باشد. سه رابطه رگرسیون (خطی و غیرخطی) برای پیش بینی تلفات انتقال بر حسب حجم جریان بالادست و عرض رودخانه، از میان روابط موجود توصیه می شوند. با استفاده از این روابط می توان تلفات انتقال را در انتهای هر کیلومتر از مسیر رودخانه، با داشتن حجم جریان در آغاز آن کیلومتر تخمین زد. چنین روابطی می توانند توسط بهره برداران منابع آب و طراحان سازه هیدرولیکی استفاده شوند.