کود نیتروژن و زمان مصرف آن بر کارایی مصرف نیتروژن و عملکرد کلزا (Brassica napus L.) به عنوان کشت دوم پس از برنج

برای تعیین مقادیر مناسب کود نیتروژن و زمان مصرف بهینه آن جهت دستیابی به حداکثر عملکرد دانه کلزا (رقم هایولا 401(آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در اراضی شالیزاری مؤسسه تحقیقات برنج کشور دررشت در سال های زراعی1386 -1384 به مدت دو سال اجرا گردید. فاکتور اول شامل مقادیر کود نیتروژن در سطوح صفر، 60، 120، 180 و240 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار (از منبع اوره) و فاکتور دوم نیز شامل زمان مصرف کود نیتروژن در سطوح به طور کامل هنگام کاشت، زمان کاشت + زمان ساقه-رفتن، زمان کاشت + زمان ساقه رفتن + قبل از گلدهی، زمان 4-3 برگی + زمان ساقه رفتن + قبل از گلدهی و زمان کاشت + زمان 4-3 برگی + زمان ساقه رفتن + قبل از گلدهی بودند. صفات گیاهی مورد ارزیابی شامل میزان روغن دانه، عملکرد دانه و روغن، کارایی مصرف نیتروژن، کارایی زراعی نیتروژن، کارایی فیزیولوژیک نیتروژن و درصد بازیابی ظاهری نیتروژن دانه بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین مقادیر کود نیتروژن از نظر تمامی صفات به استثنای میزان روغن دانه تفاوت معنی داری وجود داشت. تیمار کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین کارایی زراعی، کارایی مصرف و کارایی فیزیولوژیک نیتروژن را به ترتیب با میانگین 45/12، 54/25 و 92/35 کیلوگرم بر کیلوگرم وتیمار 240 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب با میانگین 2596 و 2505 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را داشتند. در بین زمان های مصرف نیتروژن نیز مصرف زمان کاشت+ زمان ساقه رفتن + قبل از گلدهی با میانگین 3/2155 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه و بازیابی ظاهری نیتروژن را با میانگین 91/38 درصد به خود اختصاص دادند. براساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که مصرف 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین بازیابی ظاهری نیتروژن، عملکرد دانه و روغن را دارا بود. همچنین مصرف کود نیتروژن در زمان (زمان کاشت+ زمان ساقه رفتن + قبل از گلدهی)، به علت در دسترس بودن نیتروژن به مقدار مناسب در مراحل رشد گیاه و استفاده مطلوب از آن باعث کاهش تلفات نیتروژن از طریق آبشویی، نیترات زدایی و تصعید گردیده و با افزایش جذب نیتروژن موجب افزایش عملکرد کلزا می گردد.