تعیین و تحلیل سطوح برخورداری مناطق روستایی استانهای کشور با بهره گیری از روش تاکسونومی عددی و تحلیل خوشه ای

برای دستیابی به توسعه، پیچیده ترین معمای حل نشده روستاها بویژه درکشورهای جهان سوم، «برنامه ریزی» از ضروریات انکار ناپذیر است. از طرفی برای موفقیت در برنامه ریزی و رسیدن به توسعه، اولین گام، بررسی و شناخت واقعی از سطح برخورداری، توانمندی ها، محدودیت ها و عدم تعادل های منطقه ای می باشد.
هر چند تاکنون کوشش های فراوانی در زمینه تعیین میزان و سطوح برخورداری در ایران به عمل آمده است - که خود حائز اهمیت می باشند-، اما آنچه در پژوهش حاضر مد نظر است، تاکید بر این مسئله در سطح کل-کشور، از دیدگاه برنامه ریزی روستایی و با استفاده از آخرین آمار رسمی کشور می باشد. در این پژوهش که از نوع اسنادی- تحلیلی است، با توجه به نوع اطلاعات در دسترس، سطح پژوهش و مهارت پژوهشگران، از تلفیق روش های تاکسونومی عددی و تحلیل خوشه ای؛ در سطح مناطق روستایی 30 استان و با استفاده از 24 شاخص استفاده شده است. نتایج اولیه در روش تاکسونومی عددی نشان داد که: در مرحله اول استانهای «تهران»و «سیستان و بلوچستان» و در مرحله دوم استان «قزوین» ناهمگن اند. نتایج نهایی پژوهش نشان از وجود شکاف در سطح مناطق روستایی استانها دارد، به طوری که بجز استان تهران که در مراحل اولیه پژوهش حذف شد، استانهای توسعه یافته و بسیار توسعه یافته در بین آنها مشخص نشد، 7.4% استانها در حد تا حدودی توسعه یافته، 51.85% استانها درحد محروم و 40.75% بسیار محروم اند. در ادامه پژوهش، به منظورکنترل و افزایش ضریب اطمینان و مقایسه نتایج، ارزیابی به روش خوشه اینیز انجام شد. دراین گروه بندی استانها در 5 گروه همگن و دارای مشخصات مشترک تقسیم بندی شده اند. مقایسه دو مدل نیز نشان از تشابه نسبی نتایج و بعبارتی دیگر همخوانی سطوح بدست آمده، در بین استانها دارد.