مقایسه ساختار متن قرآن و منابع تاریخی در گزارش رویدادهای منتخب عصر نبوی

ساختار گزارش های تاریخی یکی از مباحث مورد علاقه و توجه مورخان و فیلسوفان علم تاریخ است و بررسی مقایسه ای آن در قرآن و متون تاریخی سده های نخستین اسلامی می تواند دریچه ای به سوی اندیشیدن درباره تاثیر هدف بر ساختار گزارش های تاریخی بگشاید. رایج ترین شیوه بررسی ساختار یک متن از جمله گزارش های تاریخی توجه به ساختار افقی، ساختار عمودی و ساختار معطوف به معناست. در ساختار افقی مؤلفه هایی همچون فهرست مطالب، مقدمه، متن اصلی و نتیجه گیری مورد توجه قرار می گیرد و در ساختار عمودی کلمات، جملات و بندها و در ساختار معطوف به معنا هم سه مؤلفه تکرار ساخت، تکرار معنا و بسط و تفصیل معنا مد نظر قرار می گیرند. در این مقاله، ساختار گزارش های تاریخی در قرآن با متون منتخب سده های نخستین اسلامی با محوریت چند رویداد مهم تاریخ عهد مدنی پیامبر6 مقایسه شده است و ضمن مقایسه ساختار عمودی صحت صدور و پیوستگی و انسجام و رعایت ترتیب زمانی گزارش های تاریخی نیز در قرآن و متون تاریخی منتخب مقایسه شده است. مقاله حاضر با این پیشنهاد به پایان می رسد که اگر اهداف و آرمان های دینی بر علوم انسانی از جمله تاریخ نگاری سایه بیفکند، چه بسا بتوان از ضرورت پی ریزی گونه ای خاص از ساختار گزارش های تاریخی معطوف به هدف در کنار ساختارهای موجود سخن گفت