بررسی و ارزیابی رسوب شوئی تحت فشار در سدهای مخزنی با استفاده از مدل فیزیکی

رسوب گذاری در مخازن سدها مشکلی است که بسیاری از سد های در حال بهره برداری با آن مواجه می باشند. مدیریت پایای مخزن ایجاب می نماید که حجم ذخیره مفید مخزن که بوسیله انباشت رسوبات از دست می رود از طریق روش های رسوبزدائی مانند لایروبی، عبور دهی جریان غلیظ، رسوب شوئی و یا دیگر روش های رسوب زدائی حفظ و بازیافت گردد. در روش رسوب شوئی، رسوباتی که از قبل در مخزن نهشته شده اند بوسیله باز نمودن دریچه های تحتانی سد همراه با آب خروجی از دریچه ها شسته شده و از آن خارج می گردند. مقدار حجم رسوبات تخلیه شونده به پارامترهای مختلفی بستگی دارد که برای مثال می توان به عمق آب داخل مخزن، دبی جریان خروجی از تخلیه کننده تحتانی، اندازه و نوع رسوبات تجمع یافته و مشخصات فیزیکی مجرای تخلیه رسوبات اشاره نمود. جهت انجام این پژوهش یک مدل فیزیکی در دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز ساخته شد و با انجام آزمایشات مختلف به بررسی و مطالعه این امر پرداخته شد. سپس با آنالیز ابعادی پارامترهای فوق الذکر به تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده پرداخته شده و رابطه ای بدون بعد برای تخمین حجم مخروط رسوب شوئی ارائه گردید. نتایج این پژوهش نشان می دهد برای دست یابی به حداکثر راندمان در تخلیه رسوبات در رسوب شوئی تحت فشار می-بایستی تا آنجائیکه بهره برداری مخزن اجازه می دهد ارتفاع آب مخزن را کاهش داد و دریچه ها با حداکثر ظرفیت شان بهره برداری شوند.