هنجارهای کیفی طراحی فضای شهری مردم مدار (آزادی مدار)

محوریت «انسان» در طراحی شهری، از بدو ظهور حرفه دانش طراحی شهری مدنظر بوده است. به علاوه، با نگاهی به دیدگاه های نظریه پردازان این حوزه معرفتی، گرایش به انسان و آزادی های منتسب به او در بیشتر اظهار نظرها قابل ردیابی است. از این رو آن چه در این نوشتار به عنوان فضای شهری مردم مدار (آزادی مدار)2 مطرح است، نخ تسبیح گرایش های نوعا پراکنده انسان مدارانه، مردم دوستانه و آزادی خواهانه طراحی شهری از نگاه اندیشمندان این رشته به شمار می رود. در یک کلام، طراحی فضاهای شهری مردم مدار مفهوم واره ای3 معطوف به «طراحی برای همگان» می باشد که حمایت از حقوق استفاده کننده گان، ایجاد دسترسی، آزادی عمل و... را دنبال می کند. مع هذا، به ندرت از حوزه هم پیوندی هنجارهای انسان مدارانه و آزادی مدارانه جوامع با قالب های حرفه ای، مفهومی و فرایندگاری طراحی شهری سخن گفته شده است. آگاهی از شاخص ها یا هنجارها و زیرهنجارهایی که موجودیت آنها در بار محیطی فضاهای شهری (همگانی) مبین مردم مدار بودن آنها باشد، مقدمه ای است که می تواند چه گونه گی ارتباط طراحی شهری با مردم مداری را نشان دهد. محیط های پاسخ ده واجد هنجارهایی هستند که شناخت آن ها از نگاه آزادی مداری یا مردم مداری می تواند هنجارهای مذکور را بازشناسایی نماید. این مقاله در راستای دست یابی به هنجارهای کیفی طراحی فضاهای شهری مردم مدار، روش شناسی خاصی را دنبال می نماید، که بر اساس آن، طی مطالعات جداگانه ای در حوزه دموکراسی(مردم مداری) و طراحی شهری، ویژگی های عمومی دموکراسی و هنجارهای کیفی پاسخ دهندگی محیط از نگاه نظری و مطالعات موردی نمونه حاصل گردیده است. و با تطبیق و قیاس آن ها با یکدیگر، دسته بندی های جداگانه ای از هنجارهای کیفی محیطی در قالب ویژگی های مردم مداری به دست می آید که زمینه را برای یافتن نقاط اشتراک هنجارهای محیطی و استنتاج «هنجارهای کیفی طراحی فضاهای شهری مردم مدار» مهیا می نماید. در انتها هنجارهای کیفی مذکور به تفکیک، خلاصه وار مورد بررسی قرار می گیرند.