بررسی نقش تکتونیک در ناهنجاری مورفومتری شبکهی زهکشی در چهار حوضهی آبخیز در زاگرس
نویسنده:
چکیده:
این پژوهش، نقش تکتونیک در ناهنجاری سیستم زهکشی در چهار حوضهی زهکشی پیران، پاطاق، کمندان و درهتخت در زاگرس شمالغرب را بررسی کرده است. شاخص ناهنجاری سلسلهمراتبی (?a)، شاخص انشعابات (R)، شاخص عدم تقارن حوضه (AF)، شاخص تقارن توپوگرافی عرضی حوضه (T) و الگوی زهکشی پارامترهای مورد بررسی این پژوهش هستند. پارامترهای مذکور، بر اساس نقشه های توپوگرافی با مقیاس 50000/1 بهدست آمد. خطوط منحنی میزان، با اختلاف ارتفاع 20 متر حوضه ها در محیط نرمافزار ILWIS رقومی شد و بر اساس آن، نقشهی مدل ارتفاعی رقومی حوضه ها و شبکه های زهکشی با درجه های مختلف بهروش استراهلر تهیه شد. بعد از تعیین مسیرهای زهکشی ناهنجار و تعداد آبراهه ها در هر مسیر، شاخصهای ناهنجاری زهکشی برای حوضه ها تعیین شد. شاخصهای عدم تقارن حوضه (AF) و شاخص تقارن توپوگرافی عرضی حوضه (T) بر اساس تعیین خط مرکز حوضه ها و رودخانه های اصلی حوضه ها محاسبه شدند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مقدار شاخص ناهنجاری سلسلهمراتبی (?a) در حوضهی پاطاق و پیران که در زاگرس چینخورده قرار دارند، نسبت به دو حوضهی دیگر در زاگرس رورانده، بیشتر است. شاخص مذکور در حوضه های پاطاق، پیران، کمندان و درهتخت بهترتیب 06/2، 65/1، 24/1، 15/1 است. حداکثر پارامتر R (شاخص انشعابات) نیز در حوضهی پاطاق (01/1) و حداقل آن در حوضهی کمندان (75/0) است. بررسی داده ها نشان میدهد، رابطهی معنادار مستقیمی بین پارامتر? a و AF وجود دارد، بهطوریکه ضریب همبستگی بین این دو متغیر 96 درصد است. ضریب همبستگی بین? a و T نیز87 درصد است؛ با این وجود، بررسی رابطه بین پارامتر R و AF نشان میدهد که رابطهی مستقیمی بین این دو متغیر وجود ندارد و ضریب همبستگی آنها حدود 44 درصد است. ضریب همبستگی بین R و T نیز ضعیف (23 درصد) است. مطالعهی الگوی زهکشی در حوضه ها نشان داد که حوضه های قدیمی تر و فرسایشیافته تر واقع در زاگرس رورانده (کمندان و درهتخت) الگوی زهکشی شبکهی درختی دارند. الگوی زهکشی کلی در دو حوضهی پیران و پاطاق (در بخش جوانتر و فعالتر زاگرس چینخورده) داربستی است، با این وجود، در این حوضه ها در پهلوهای پرشیب طاقدیسها، الگوی موازی توسعه یافته است، درحالیکه در مناطق کمشیب ساختمانی، الگوی شبکهی درختی دیده میشود. بهطورکلی، این پژوهش نشان میدهد که ناهنجاری زهکشی در حوضه های مورد مطالعه، متاثر از تکتونیک بوده و پارامتر? a، در مقایسه با پارامتر R، کارایی بالایی در تعیین تکتونیک فعال حوضه ها دارد.
زبان:
فارسی
در صفحه:
51
لینک کوتاه:
magiran.com/p905813
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!