بررسی تاثیر روش ضدعفونی بینی و حلق با کلرهگزیدین در پیش گیری از عفونت بیمارستانی بعد از اعمال جراحی قلب

عفونت های بیمارستانی از عوارض مهم جراحی های قلب هستند. انواع اصلی این عفونت ها، در محل عمل یا بصورت تنفسی ظاهر می شوند. میزان عفونت های محل عمل جراحی قلب از 1 تا 9 درصد و میزان عفونت های تنفسی هم تا دو برابر این دامنه گزارش شده است. در مطالعات مختلف سعی شده علاوه بر اقدامات معمول آماده سازی قبل از عمل، از روش های دیگری نیز جهت جلوگیری از عفونت های بعد از عمل استفاده شود. از جمله این روش ها استفاده از پماد با سیتراسین یا جنتامایسین موضعی، پماد موپیروسین داخل بینی و محلول کلرهگزیدین به صورت غرغره دهانی و داخل بینی بوده است. مطالعه حاضر در نظر داشت تاثیر ضد عفونی دهان و بینی با محلول کلرهگزیدین را در کاهش میزان عفونت های محل عمل و تنفسی بعد از اعمال جراحی قلب بررسی نماید.
این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی بود که از سال 1388 تا 1389 در بخش جراحی قلب بیمارستان سینا در اصفهان انجام شد. بیمارانی که به دلایل مختلف تحت اعمال جراحی قلب باز قرار می گرفتند به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. در یک گروه آماده سازی برای اطاق عمل به روش معمول صورت می گرفت و در گروه دیگر علاوه بر آن، ضدعفونی دهان و بینی با محلول کلر هگزیدین 2 دهم درصد هر 6 ساعت یک بار از یک روز قبل از عمل جراحی تا یک روز بعد از آن نیز انجام شد. هر بیمار تا یک ماه بعد از عمل از نظر بروز عفونت های بیمارستانی پی گیری می شد.
از 180 بیماری که وارد مطالعه شدند، 88 نفر از بیماران در گروه شاهد و 92 بیمار در گروه مداخله قرار گرفتند. دامنه ی سنی بیماران از 43 سال تا 77 سال بود. میانگین سنی در گروه مداخله 8/61 سال و در گروه شاهد 5/61 سال بود که دو گروه باهم تفاوت آماری معنی داری نداشتند. تعداد کل عفونت های مشاهده شده در گروه مداخله 6 نفر (7%) شامل 2 مورد عفونت محل عمل و 4 مورد عفونت تنفسی بود. تعداد کل عفونت های مشاهده شده در گروه شاهد 13 نفر (14%) شامل 7 مورد عفونت محل عمل و 6 مورد عفونت تنفسی بود. تفاوت معنی داری در میزان عفونت های بعد از عمل در حالت استفاده یا عدم استفاده کلرهگزیدین وجود نداشت (232/0 = P). در گروه شاهد 9 مورد از عفونت ها (69%) در افراد با بیماری هایی زمینه ای به خصوص دیابت دیده شد و در گروه مداخله 4 نفر (66%) از افرادی که دچار عفونت شدند، مبتلا به ببیماری زمینه ای بودند. یک مورد فوت در گروه شاهد در بستری مجدد به علت مشکلات همودینامیک و نارسایی حاد قلب رخ داد که تب و عفونت محل زخم هم داشت.
در مطالعه ما با وجود کمتر بودن عفونت ها در گروه مداخله، تفاوت معنی داری دیده نشد. در پاره ای از مطالعات بدون در نظر گرفتن حامل بودن S. Aureus در بینی به نتیجه مشابه دست یافته اند. امادر مطالعاتی که در افراد حامل S. Aureus انجام شده، گه گاه کاهش معنی دار در عفونت های بعد از عمل یافت شده است.