بررسی تنوع ژنتیکی صفات زراعی در ژنوتیپ های مختلف رازیانه (Foeniculum vulgare Mill)

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات زراعی در ژنوتیپ های رازیانه، آزمایشی بر روی 12 ژنوتیپ رازیانه شامل 10 ژنوتیپ داخلی و 2 رقم خارجی با استفاده از طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار، در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان و طی سالهای 1384- 1383 اجرا گردید. براساس نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی داری میان ژنوتیپ های مورد مطالعه برای همه صفات مشاهده گردید. کلیه صفات مورد مطالعه بجز تعداد چتر و تعداد گل در چتر از وراثت پذیری متوسط تا زیاد (99- 48 درصد) برخوردار بودند. عملکرد گیاه همبستگی مثبت و معنی داری با صفات روز تا رسیدگی کامل، تعداد چترک و درصد اسانس داشت. چهار مولفه اول در تجزیه به مولفه های اصلی، 85 درصد از کل واریانس متغیر ها را توجیه کردند. صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد گل عقیم، عملکرد دانه، وزن 1000 دانه، روز تا 50% و 100% گلدهی، روز تا رسیدگی کامل و ارتفاع در 50% گلدهی عمده ترین نقش را در تبیین مولفه اول داشتند. در مولفه دوم، صفات ارتفاع در 100% گلدهی، درصد اسانس و درصد خاکستر دارای اهمیت بیشتری بودند. در مولفه سوم صفات تعداد چترک و تعداد گل در چترک و در مولفه چهارم صفت تعداد گل آذین بیشترین اهمیت را در تبیین این مولفه ها داشتند. براساس تجزیه خوشه ای12 ژنوتیپ مورد بررسی در سه دسته مختلف قرار گرفتند و اختلاف های چشمگیری به ویژه در عملکرد بذر، درصد اسانس، زمان رسیدگی و ارتفاع گیاه در بین گروه ها وجود داشت. بنابراین می توان از طریق تلاقی بین ژنوتیپ های برتر خوشه های مختلف و آزمون نتاج آنها از طریق برنامه های به نژادی و انتخاب، نسبت به تولید ارقام با خصوصیات زراعی مطلوب اقدام نمود.