اثر آرایش کاشت بر خصوصیات فنولوژیک و شاخص های رشد گلرنگ در شرایط دیم

به منظور بررسی اثر آرایش کاشت بر صفات فنولوژیک و فیزیولوژیک گلرنگ در شرایط دیم، آزمایشی در سالزراعی 88-1387 در ایستگاه تحقیقاتی شیروان چرداول استان ایلام به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل سه فاصله ردیف 30،40 و50 سانتی متر و سه فاصله بوته روی ردیف 10، 15 و20 سانتی متر بودند. در این پژوهش تمام صفات فنولوژیک بجز تعداد روز تا سبز شدن تحت تاثیر فواصل ردیف و فواصل بوته روی ردیف قرار گرفتند. نتایج نشان داد که فواصل ردیف و فواصل بوته روی ردیف های کمتر دارای تعداد روز تا طبق دهی، گلدهی و رسیدگی کمتری بودند. نتایج آزمایش نشان داد که در فواصل ردیف و فواصل بوته روی ردیف کمتر، به دلیل توزیع یکنواخت بوته ها، پوشش گیاهی سریع تر کامل شده و حداکثر استفاده از عوامل محیطی و تابش خورشید به عمل آمد. بیشترین شاخص سطح برگ (1/2 و 1/2)، سرعت رشد گیاه (1/2 و 3/2 گرم بر متر مربع در روز)، تجمع ماده خشک (4/437 و 1/421 گرم در متر مربع) و سرعت جذب خالص (209/0 و 216/0 گرم بر گرم بر روز) در فاصله ردیف 30 سانتی متر و فاصله بوته روی ردیف10 سانتی متر در اوایل و اواسط دوره رشد حاصل گردید. در اواخر فصل رشد، شاخص های سرعت رشد گیاه و سرعت جذب خالص به دلیل سایه اندازی بوته ها و ریزش برگ ها منفی شدند. در نتیجه فاصله ردیف 30 سانتی متر و فاصله بوته روی ردیف10 سانتی متر به دلیل دارا بودن شاخص سطح برگ، سرعت رشد گیاه و تجمع ماده خشک بالاتر، از عملکرد دانه بیشتری برخوردار بودند (به ترتیب 1971 و1730 کیلوگرم در هکتار). به نظر می رسد که با متمرکز کردن اهداف اصلاحی بر روی مقدار ماده خشک و بهبود دو شاخص سرعت رشد گیاه و شاخص سطح برگ می توان عملکرد دانه در گلرنگ را بهبود بخشید.