ارزیابی اثرات شدت مدت خشکسالی ها در مقیاس زمانی گوناگون بر نوسان های سطح آب زیرزمینی (مطالعه ی موردی: دشت نیشابور)

دشت نیشابور در سال های اخیر با افت چشمگیر سطح آب زیرزمینی مواجه شده است. در نتیجه، نقش عوامل مدیریتی در این دشت دارای اهمیت می باشد. از آن جا که پراکندگی بارندگی و ویژگی های زمین شناسی، در نقاط گوناگون دشت متفاوتند، در این پژوهش برای بررسی اثر خشک و ترسالی ها بر نوسان های سطح آب زیرزمینی، ابتدا از بین چاه های مشاهده ای انتخاب شده در سطح دشت، با استفاده از تحلیل خوشه ایبا کاربرد روش «وارد» (Ward)، 6 چاه مشاهده ای معرف برای هرخوشه از دشت انتخاب گردید (خوشه ی 1: سلطان آباد، خوشه ی 2: فیلخانه، خوشه ی 3: امان آباد، خوشه ی 4: اراضی مهندس، خوشه-ی 5: امیرآباد و خوشه ی 6: حسین آباد جنگل). سپس میانگین بارندگی در طول دوره ی 85-1352 در هر کدام از خوشه ها با استفاده از روش IDW محاسبه شد. نتایج آزمون من-کندال نشان دادند که شیب سطح آب زیرزمینی در هر 6 چاه مشاهده ای برای ماه های گوناگون دارای روند منفی می باشد. لذا، روند از سطح آب زیرزمینی چاه مشاهده ای معرف هر خوشه به روش برون یابی منحنی روند حذف گردید. نتایج همبستگی پیرسون بین بارش و سطح آب زیرزمینی فاقد روند نشان دادند که اثرات بارندگی بر سطح آب زیرزمینی به صورت سالانه تکرار می گردد؛ لذا، برای یافتن اثرات خشکسالی و ترسالی بر سطح آب زیرزمینی، از شاخص SPI استفاده شد. نتایج تحلیل ها نشان دادند که برای خوشه ی 1 تا 6 بیش ترینR2 بین سطح آب زیرزمینی فاقد روند و SPI با مقیاس زمانی به ترتیب 54، 42، 36، 48، 36 و 36 ماهه برابر با 405/0، 434/0، 063/0، 248/0، 362/0 و 211/0 می باشند. نتایج نشان می دهند که خوشه ی امان آباد تحت تاثیر حرکت جریان های آب زیرزمینی، بویژه تغذیه و حرکت آب های زیرزمینی از بخش شرقی دشت و ارتفاعات بینالود قرار دارد.