آشکارسازی تغییرات پوششی و کاربری اراضی با رویکرد به مجموعه های فازی (مطالعه‎ی موردی: شهر گرگان)

توسعه‎ی‎ ارتباطات جهانی در ابعاد مختلف و گسترش شهرها، شرایطی را به‎وجود آورده است که انسان خواسته یا ناخواسته، پا را از چارچوب مجاز بهره‎برداری ضابطه مند از محیط زیست فراتر گذاشته است که سبب افزایش روند تغییرات غیراصولی در کاربری زمین شده است. در تخریب زمین های کشاورزی اطراف شهرها و روستاهای مجاور، عوامل خارجی، مانند تصمیمات سیاسی، تغییر در استانداردهای زندگی و فن‎آوری، آثار نیروهای بازار و فشار توسعه‎ی شهر، بسیار موثر است و آثار عمیق و پرشتابی در نابودی زمین‎های کشاورزی بر جای می‎گذارد. در این پژوهش برآنیم تا به تاثیر گسترش افقی شهر گرگان بر تغییر کاربری کشاورزی و جنگلی، پیش‎بینی روند تغییرات و تعیین مناطق جنگلی و کشاورزی مهم، از نظر خطر تبدیل به شهر بپردازیم. برای پی‎بردن به‎شدت و میزان تغییرات کاربری در محدوده‎ی شهر گرگان تصاویر LISS III سال 2007 ماهواره، IRS-1D و TM سال 1991 ماهواره‎ لندست منطقه، مورد استفاده قرار گرفت. نقشه‎ی‎ تغییرات کاربری و پوشش منطقه با استفاده از نرم‎افزارهای ERDAS و ENVI به‎عنوان نرم‎افزار های پردازش تصاویر ماهواره و Arc GIS به‎عنوان نرم‎افزارهای سامانه‎ی‎ اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. با استفاده از الگوریتم های مناسب از لحاظ هندسی و رادیومتریک، بازنگری های لازم انجام شد. برای تجزیه و تحلیل تغییرات کاربری از ترکیب روش های تفریق تصاویر، همچنین تقسیم تصاویر و تحلیل مولفه های اصلی با استفاده از رویکرد فازی، احتمال تبدیل کاربری ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که مناطق جنوبی شهر گرگان، از نظر میزان تغییر کاربری در رده‎ی اول بوده و در رده های بعدی، بیشترین تغییرات مربوط به زمین‎های هموار و دشت شهر گرگان در شمال و شمال‎شرق است و به‎کارگیری امور حفاظتی برای کنترل تبدیل اراضی مرغوب کشاورزی و چشم‎اندازهای زیبای جنگلی ناهارخوران به شهر در این مناطق، اهمیت بیشتری دارد.