جداسازیEnterobacter nimipressuralis همراه با بیماری چوب خیس از درختان نارون شهرستان رفسنجان

بیماری پوسیدگی کف آلود چوب درختان یا چوب خیس از جمله عوارضی است که باعث ایجاد پوسیدگی در نواحی مرکزی چوب برخی از درختان سایه دار و جنگلی نظیر چنار، زبان گنجشک، صنوبر، بلوط، افرا و نارون می گردد(Scortichini et al. 1991). علائم اصلی آلودگی، تغییر رنگ چوب بخصوص در مناطق مرکزی تنه است که توام با حالت خیسی و پوسیدگی می باشد. در این مناطق مقداری گاز تولید شده که در اثر فشار آن ترشحات کف آلود زیادی از بافت خارج می گردد. از درختان آلوده چندین نوع باکتری جداسازی شده است، اما دخالت قطعی هر یک از عوامل در ایجاد بیماری مورد تردید می باشد (Murdoch & Campana 1983). در برخی از منابع به دخالت باکتری Enterobacter nimipressuralis در ایجاد بیماری اشاره گردیده است(Brenner et al. 2005). در ایران گزارش مستدلی از وجود این بیماری در دسترس نیست. در بهار 1390 علائمی از وجود یک بیماری مشابه در درختان نارون شهرستان رفسنجان دیده شد. درختان بیمار دچار زوال تدریجی بوده، خطوط سفید تا خاکستری در پوست آنها مشاهده می شد و ترشحات کف آلودی از منافذ پدید آمده در تنه و سرشاخه ها، جاری بود. در چند نوبت، از پوست ناحیه کامبیوم درختان آلوده نمونه هایی جداسازی و پس از ضدعفونی سطحی بر روی محیط های کشت NA، Kings B، YDC و EMB کشت شد. پس از 48 ساعت پر گنه های رشد یافته در سطح محیط کشت، خالص سازی و برخی از ویژگی های مرفولوژیک و بیوشیمیایی پر گنه های غالب، با استفاده از روش های متداول باکتری شناسی تعیین شد (Schaad et al.، 2001). در تمامی نمونه های به دست آمده جمعیتی نسبتا بالا از یک باکتری گرم منفی، که روی محیط کشت EMB تولید هاله سبز متالیک می نمود، مشاهده شد. جدایه های مذکور بی هوازی اختیاری بوده و واکنش اکسیداز و آرژنین دی هیدرولاز در آنها، منفی بود. جدایه ها قادر به القای واکنش فوق حساسیت در برگ های شمعدانی، هیدرولیز ژلاتین و تویین 80 نبودند و واکنش MR/VP در آنها، مثبت ارزیابی گردید. این جدایه ها قادر به استفاده از آرابیتول، آدونیتول، دلسیتول، گلیسرول و مایواینوزیتول به عنوان تنها منبع کربن نبوده اما ازگلوکز، مانیتول، مانوز، سوربیتول و رامنوز اسید تولید کردند. به منظور شناسایی دقیق تر، DNA تعدادی از جدایه ها به روش لیز قلیایی استخراج و بخشی از ژن 16S rDNA به وسیله آغازگرهای عمومی 63f و 1387r تکثیر شد(Marchesi et al. 1998). محصول PCR به وسیله کیت Accu Prep PCR purification Kit ساخت شرکت بایونر کره جنوبی تخلیص و سپس تعیین توالی گردید. نتایج نشان داد که توالی نوکلئوتیدی جدایه نارون، 99 درصد مشابه با توالی ناحیه 16S rDNA در باکتری E. nimipressuralis است و بر اساس دندروگرام ترسیم شده، با این گونه در یک گروه قرار می گیرد. با عنایت به نتایج محدود آزمون های بیوشیمیایی و تعیین توالی، جدایه های مذکور E. nimipressuralis تشخیص داده شد. بر اساس اطلاعات ما این نخستین گزارش از همراهی این باکتری با بیماری چوب خیس درختان نارون در ایران است. برای جلوگیری از گسترش بیماری، درختان آلوده توسط شهرداری رفسنجان امحا گردید.