گزارش تولید فرم جنسی Pyrenophora tritici-repentis در ایران

بیماری لکه خرمایی گندم با عامل قارچی Pyrenophora tritici-repentis(Died.) Drechsler در حال حاضر در مناطق شمالی کشور گسترش زیادی پیدا کرده است. هر چند گزارشی از جداسازی فرم غیرجنسی قارچ با نام Drechslera tritici-repentis(Died.) Shoemaker از مازندران قبلا ارائه شده (فروتن و همکاران 1995) ولی تولید فراوان کنیدیوم در محیط کشت و نیز فرم جنسی قارچ تاکنون از کشور گزارش نشده است. در این تحقیق برگ های آلوده گندم از مزارع استان های گلستان و مازندران جمع آوری و در آزمایشگاه و شرایط گلخانه ای بررسی شدند. نتایج نشان داد که پرگنه های هفت روزه قارچ در محیط V8-Caco3 به رنگ خاکستری تیره، کنیدیوفورها در پایه متورم به رنگ زرد تا قهوه ای با ابعاد 300-100 × 8-7 میکرومتر،کنیدیوم ها زرد و دارای 7-5 بند و به ابعاد200-100 × 18-14 میکرومتر با یاخته پایه مخروطی می باشند(شکل 1 a). با کشت پلاگ هایی از محیط کشت فعال V8-Caco3 روی محیط کشت آب آگار(WA) 2% حاوی قطعات برگ گندم سترون شده و نگهداری آنها در شرایط نوری و دمایی خاص شامل 12 ساعت نور فلئورسنت و 12 ساعت نور near UV در دمای 22 درجه سلسیوس، پس از دو هفته پسودوتسیوم های تیره با ابعاد 250-200 میکرومتر روی بافت برگ تشکیل شوند (شکل 1 b و c). برای بلوغ بیشتر اندام های جنسی پتری های محتوی پسودوتسیوم های قارچ به مدت دو هفته دیگر در یخچال نگهداری شدند. آسکوسپورها تخم مرغی شکل و دارای سه بند عرضی مشخص و یک بند طولی و با ابعاد50-40 × 20-16 میکرومتر بودند (شکل1d). این مشخصات با مشخصات ارائه شده برای قارچ Pyrenophora tritici-repentis در (1987)Sivanesan کاملا مطابقت داشت. جهت رعایت اصول کخ، آزمون بیماری زایی بر اساس مایه زنی سوسپانسیون آسکوسپورهای قارچ با غلظت 6 10 اسپور در هر میلی لیتر آب روی ارقام حساس بولانی و تجن گندم انجام شد. گیاهچه های گندم در مرحله 2-3 برگی مایه زنی شدند و سپس به مدت 48 ساعت زیر اتاقکی با پوشش پلاستیکی سیاه در گلخانه، تحت دمای22 درجه سلسیوس و تناوب نوری 16 ساعت (16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) قرار گرفتند. سپس اتاقک از روی گیاهچه ها برداشته شده و گیاهچه های مایه زنی شده همچنان در شرایط نوری و دمایی ذکر شده قرارگرفتند.