بررسی و ارزیابی نقاط قوت و ضعف شاخص شدت خشکسالی پالمر در پایش خشکسالی ها

خشکسالی یک دوره کوتاه مدت یا بلند مدت خشک است که تخلیه منابع آبی پنج گانه را باعث می شود و بدلیل وابستگی بشر و اکوسیستم به موجودیت آب در این منابع، اثرات این پدیده گسترده و شدید است. خشکسالی بعنوان یک حادثه خیلی پیچیده که از بروز یک یا چند دوره خشک بوجود می آید، اثرات زیانبار اقتصادی، اجتماعی و محیطی زیادی را در یک بازه یک ساله بجا می گذارد. بنابراین پایش دوره های خشک و به تبع آن خشکسالی ها و ارزیابی روند تغییرات آنها با استفاده از شاخص های مناسب می تواند تصمیم سازان، تصمیم گیرندگان و مدیران اجرائی کشور را به سمت تبدیل وضعیت از مدیریت بحران به مدیریت ریسک سوق دهد. ضرورت پایش و تعیین پارامترهای مرتبط با خشکسالی و استفاده از یک کمیت عددی قابل محاسبه بعنوان یک ابزار مناسب مدیریتی و برنامه ریزی، محققان را بر آن داشته تا شاخص هایی را جهت پایش خشکسالی ارائه دهند. از جمله این شاخص ها می توان به شاخص شدت خشکسالی پالمر اشاره کرد. تحلیل های حاصل از تحقیقات انجام شده در ایستگاه سینوپتیک زاهدان و بررسی مطالعات در دیگر نقاط دنیا نشان داد، اگرچه شاخص شدت خشکسالی پالمر دارای معایب خاص است، اما با داشتن نقاط قوت مناسب، بعنوان یک شاخص نیرومند برای تعیین زمان وقوع، زمان خاتمه، شدت و مدت دوره های خشک و در نهایت خشکسالی مطرح است. بررسی مقادیر این شاخص برای ایستگاه سینوپتیک زاهدان نشان داد که این شاخص بخوبی روند تغییرات بارندگی نسبت به شرایط نرمال و وقوع ترسالی و خشکسالی را نشان می دهد. نتایج در ایستگاه زاهدان نشان داد که در طی دوره آماری 51 ساله، از سال 1951 تا 2001 میلادی در این منطقه، 139 دوره خشک با تداوم در 68 درصد اوقات، 67 دوره مرطوب با تداوم در 25 درصد و 24 دوره نرمال با تداوم در 8 درصد اوقات بوقوع پیوسته است. ضمنا طولانی ترین خشکسالی منطقه با 61 ماه تداوم، از تاریخ 2/1977 شروع و تا مورخ 2/1982 ادامه داشته که این خشکسالی بیش از 5 سال در منطقه حاکم بوده است.