ارتباط نومادیسم و تکوین مرزهای سیاسی در ایران (مطالعه موردی: ایلات و عشایر ترکمن)

کشور ایران بنا به موقعیت جغرافیایی خاص خود به ویژه از سمت شمال و شمال شرقی محل ورود اقوام کوچ نشین بوده و اغلب حکومت هایی که در ایران تشکیل شده وابسته به ایلات می باشد. از این رو ایلات نقش فوق العاده مهمی در ثبات و عدم ثبات حکومت های مرکزی به عهده داشته اند. کوچ نشینان که اساس زندگی آنها مبتنی بر کوچ و کوچندگی است، گاه از چارچوب مرزهای کشور فراتر می رفتند و دو یا چند همسایه را درگیر منازعه می کردند. هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش ایلات و عشایر ترکمن بر تکوین مرزهای سیاسی در شمال شرقی ایران است. روش مورد استفاده توصیفی– تحلیلی و استفاده از منابع اسنادی و تاریخی است. نتایج تحقیق نشان می دهد، در گذشته حکومت پهلوی بخش بزرگی از جمعیت کشور را عشایر تشکیل می داده و همچنین جابجایی عشایر به صورت قشلاق و ییلاق سبب شده که کنترل دولت مرکزی بر عشایر به خصوص در دوره افول قدرت بی ثبات باشد. در حقیقت تا قبل از تثبیت مرزهای شمال شرقی کشور ایران جابجایی ایلات و عشایر ترکمن در دو سوی مرزهای ایران و کشور شوروی سابق در قالب ییلاق و از سویی قشلاق عشایر کشور شوروی سابق در داخل مرزهای ایران و عواملی چون عدم پرداخت مالیات توسط کوچ نشینان هر دو کشور موجب کوچ به کشور همسایه می شده است و این عوامل باعث تاخیر در روند تکوین مرزهای سیاسی در این بخش از ایران شده است.