بررسی اثرات سایه اندازی روی برخی از شاخص های رشد و عملکرد دانه باقلا

در بسیاری از گیاهان، سایه اندازی به دلیل کاهش تشعشع نوری، ویژگی های رشدی و عملکرد آن ها را تحت تاٴثیر قرار می دهد. با وجود این گیاهان توانایی قابل ملاحظه در سازگاری با رژیم های مختلف نوری از طریق ایجاد تغییر در ویژگی های برگی و ساختار کانوپی را دارند. بر همین اساس آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز (عرض جغرافیایی 5 38، طول جغرافیایی 17 46 و ارتفاع از سطح دریا 1360 متر) در طی سال های 1382 و 1383 اجرا شد. در هر دو سال، آزمایش بصورت کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با تیمارهای سایه در کرت های اصلی و ارقام در کرت های فرعی بودند. تیمارهای سایه شامل بدون سایه (شاهد)، 18 درصد، 48 درصد و 70 درصد سایه و ارقام شامل برکت، سرازیری و HBP-B بود. نتایج نشان داد که در اغلب مراحل رشد (به ویژه در مراحل آخر) تجمع ماده خشک (DMA)، سرعت رشد گیاه (CGR) و سرعت رشد نسبی (RGR) برای گیاهان تحت سایه در مقایسه با گیاهان تحت نور کامل خورشید بیشتر بود. میانگین عملکرد دانه باقلا در واحد سطح برای گیاهان تحت سایه بطور معنی داری بیشتر از گیاهان بدون سایه بود. میانگین عملکرد دانه رقم HBP-B در واحد سطح حدود 20 درصد بیشتر از دو رقم دیگر بود، این در حالی است که بین دورقم برکت و سرازیری اختلاف معنی داری از لحاظ عملکرد دانه وجود نداشت. بنابراین، باقلا به عنوان یک گیاه مقاوم به سایه می تواند به طور موفقیت آمیزی در الگوهای «کشت مخلوط» و «کشاورزی- جنگل» مورد استفاده قرار گیرد.