بررسی وضعیت مدیریت پرورش گاو شیری در استان های خراسان

به منظور شناخت وضعیت مدیریت گاوداری های صنعتی و نیمه صنعتی استان های خراسان به ویژه از نظر تغذیه، تعداد 113 واحد گاو شیری دارای پروانه و کارت شناسایی از طریق پرسشنامه و بازدید بررسی شدند. درصد گاوهای دوشا، خشک، تلیسه های آبستن، تلیسه های غیرآبستن، گوساله-های 6 تا 12 ماهه، گوساله های کمتر از 6 ماه، گوساله های شیری و گاو نر داشتی در واحدهای مورد مطالعه به ترتیب 39، 10، 11، 6، 15، 9، 10 و 1/0 درصد بود. میانگین تولید روزانه شیر 5/25 کیلوگرم و درصد چربی 5/3 درصد بود. تغییرات زیادی در فراوانی، نوع و کیفیت مواد خوراکی به ویژه علوفه وجود داشت. تغییرات قیمت مواد خوراکی در طول سال حدود 30 درصد بود. مصرف مواد مغذی بیش از حدود توصیه شده بود و درصد هزینه تغذیه مازاد از کل هزینه خوراک روزانه برای گاوهای پر شیر، متوسط شیر، کم شیر و خشک به ترتیب 1/9، 3/14، 15 و 1/9 درصد بود. عمده کنسانتره های مصرفی در محل گاوداری ها تهیه می شد. میانگین غلظت انرژی خالص شیردهی در کیلوگرم ماده خشک و درصد پروتئین خام کنسانتره های دست ساز و کنسانتره های تهیه شده در کارخانه های خوراک دام به ترتیب 03/0±73/1 مگاکالری، 8/0±1/16 درصد، 04/0±68/1 مگاکالری و 04/1±3/15 درصد بود. در بیشتر واحدها اتلاف مواد سیلویی شکل های مختلف به ویژه در طی فرآیند سیلو کردن و نگهداری آن مشخص بود. به طور کلی در این مطالعه مشخص شد که اساسا گاوداران جیره های حاوی انرژی بیشتر و نامتوازن از نظر پروتئین را به مصرف گاوهای شیری می رساندند و کیفیت علوفه پایین و به شدت متغیر بود. جهت بهبود وضعیت و استفاده بهینه از امکانات، اعمال مدیریت فنی و آموزش های ترویجی توصیه می شود.