طرح و نقش در بافته های کرمانجی در خراسان شمالی

کوچ نشینان کرد خراسان شمالی که بر اساس زبان گفتاری شان به کرمانج [1] مشهورند، با جمعیتی بیش از دیگر قومیت های استان، حجم عظیمی از دست یافته های انسان را تولید می کنند.هدف اصلی این مقاله بررسی طرح و نقش بافته های کرمانجی خراسان شمالی از گذشته تا امروز است. این تحقیق با استفاده از روش تحقیق توصیفی و گردآوری داده ها با مطالعات میدانی، به بررسی طرح ها و نقوش اصیل دست بافته های این قوم و مفهوم آن ها و نیز بافته هایی که در حال منسوخ شدن اند، می پردازد. این مقاله به این نتایج رسیده است که مهم ترین ویژگی نقوش کرمانجی، فرم هندسی و شکسته آن هاست. در هیچ یک از این بافته ها – جز چند استثنا-چیزی به نام طرح در کار نیست و نقش مایه ها جایگاه محوری دارند. در گلیم بافت نگاره های حیوانی غلبه دارند؛ و در جاجیم، بافت نقوش اشیای کاربردی در زندگی روزمره. این قوم در بافت قالی، علاوه بر طرح های اصیل کرمانجی از طرح ها و نقوش سنتی اقوام همسایه نیز مانند ترکمن ها تاثیر پذیرفته اند. نقوش بافته شده بر این آثار، یا ریشه در آیین ها و باورهای قومی دارند و یا نقش هایی که در زندگی روزمره کاربرد داشته اند.