ارزیابی خدمات پیشگیری، درمان و کاهش آسیب اعتیاد با تمرکز بر عفونت ویروس نقص ایمنی انسانی به پناه جویان افغانی در ایران از منظر ارائه دهندگان این خدمات

جمهوری اسلامی ایران در چارچوب همکاری های دو و چند جانبه با دفتر مبارزه با مواد و جرم سازمان ملل و کشورهای همسایه ارائه خدمات پیشگیری از ویروس نقص ایمنی به پناهجویان افغان مصرف کننده مواد در ایران و پاکستان و بازگشتگان به افغانستان، را در قالب یک پروژه مشترک در دستور کار قرار داده است. در این پروژه خدمات امداد رسانی اجتماع محور از طریق همتا آموزی، ترویج و توزیع کاندوم، خدمات بهداشتی اولیه شامل درمان آبسه های عفونی، برنامه سرنگ و سوزن، درمان جایگزین مواد افیونی، ارجاع داوطلبانه به مراکز مشاوره و تست HIV، ارجاع در موارد خدمات درمان ضد ویروسی، خدمات روانی، اجتماعی و همچنین آزمایش و درمان سل، هپاتیت ث و هپاتیت ب به پناهندگان افغانی در ایران ارائه می شود.
به منظور پایش و ارزیابی مرحله اول اجرایی این پروژه که در سال 1389 در شهرستان های مشهد و ورامین و در چهار مرکز گذری آغاز شد، به روشی کیفی، یک جلسه بحث گروهی متمرکز با شرکت ده نفر از کارشناسان، مجریان و مدیران اجرایی طرح در تاریخ 27 دی 1390 در محل اداره کل درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری تشکیل گردید. مقاله حاضر نقاط قوت و ضعف و چالش های این برنامه را با توجه به نظرات کارشناسان، مدیران و مجریان برنامه بررسی می نماید.
تغییرات مثبتی در جهت اهداف فوق حاصل شده است. ازجمله: افزایش آگاهی های پناه جویان، کاهش رفتارهای پرخطری مثل استفاده از سرنگ مشترک و ارتباطات جنسی لجام گسیخته، افزایش آزمایشات اچ آی وی و شناسایی ناقلین و ارجاع به مراکز درمانی.
پروژه دفتر مبارزه با مواد و جرم سازمان ملل برای ارائه خدمات پیشگیری، درمانی و کاهش آسیب عفونت نقص ایمنی انسانی به پناه جویان افغانی مصرف کننده مواد در ایران و پاکستان و بازگشتگان به افغانستان پاسخی به چالش موجود در این زمینه است.