چارچوب تحلیل و روش شناسی باززنده سازی بافت ها و محلات تاریخی

بافتهای تاریخی شهرها، دربردارنده ارزشهای تاریخی- فرهنگی بوده و میراثی گرانبها برای نسلهای آتی بهشمار میآیند. آنها آموزه هایی از خرد جمعی انسانها را که ضمن برخورداری از تجربه، هنر، حس مکان و جهان زیستی آدمیان است، بهنمایش میگذارند. ازاینرو رهاکردن بافتهای تاریخی، انسان معاصر را از بهرهگیری عالمانه از تجارب گذشته و قرارگرفتن در مسیر تداوم تاریخی که رمز بقای هر فرهنگی است، بازمیدارد.
بنابر آنچه بیانشد انگیزه اصلی از نگاشتن مقاله حاضر، بررسی تحلیلی تعاریف، رویکردهای مداخله و تحلیل تجربیات جهانی موفق مرمت شهری در شهرهای مشابه با شهرهای ایرانی همچون ژیان (چین)، قاهره (مصر)، صنعا (یمن) و فاس (مراکش) است. هدفی هم که در این نوشتار دنبالمیشود این است که با رهیافتی کیفی، مولفه های موثر در باززندهسازی موفق بافتهای تاریخی شناساییشوند و در قالب یک چارچوب تحلیلی- روش شناختی، ارائهگردند. درنهایت برای تبیین هدف یادشده این چارچوب در نمونه موردی محله بازارشاه، از راهبردهای پیشنهادی باززندهسازی و تعیین حوزه های مداخله، استفادهشد.
الگوی مفهومی مقاله پیشرو براساس روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای بهدست آمدهاست. فرایند شکلگیری مقاله مورد نظر در پرتو ایجاد نظمی منطقی در مطالب پراکنده موجود انجامپذیرفته و لذا برای این کار، از راهبرد استدلال منطقی بهرهگرفته شدهاست.
درپایان، نتایج بررسی ها بیانگر آن بود که عوامل اصلی در باززندهسازی موفق محله تاریخی، عوامل کالبدی-فضایی، عملکردی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی- تاریخی و مدیریتی- اجرایی بودهاست. ازسوی دیگر، بررسی تجارب جهانی نیز موید آن است که مهمترین دلایل موفقیت طرحهای مرمت و باززندهسازی شهری در مرحله نخست، عوامل اجتماعی همچون مشارکت ساکنین در فرایند طرح، مدیریت یکپارچه بافت تاریخی و در مرحله بعدی، تعیین حوزه های مداخله است.