مسمومیت با ریسین از دیدگاه سم شناسی قانونی

ریسین گلیکوپروتیینی است که از دانه های گیاه کرچک به دست می آید و یکی از مهلک ترین سموم گیاهی محسوب می شود. وجود انواع مسمومیت های تصادفی، جنایی و بیوتروریسم ناشی از ریسین سبب شده که این مسمومیت از دیدگاه سم شناسی قانونی دارای اهمیت بالایی باشد. هدف از این مقاله مروری بر تاریخچه، منشا، بیوشیمی، سم شناسی پایه، تظاهرات بالینی و روش های شناسایی ریسین در موارد بالینی و قانونی است.
سمیت بالا، فراوانی و دسترسی آسان به گیاه، سهولت و ارزان بودن استخراج سم، غیر اختصاصی بودن تظاهرات بالینی مسمومیت و عدم وجود پادزهر اختصاصی سبب شده که از ریسین در مسمومیت های جنایی و بیوتروریسم استفاده شود. در سال های اخیر، کشف آزمایشگاه های زیرزمینی تهیه ریسین متعلق به القاعده در افغانستان و برخی از کشورها و ارسال نامه های آغشته به ریسین به دفتر رییس جمهور آمریکا خود گویای اهمیت تهدید بیوتروریستی با ریسین می باشد. آنالیز ریسین در انواع نمونه های زیستی و غیر زیستی جهت تایید علت مسمومیت به ویژه در موارد جنایی ضروری است. از روش های ایمنوآسی برای غربالگری و از تلفیق روش های کروماتوگرافی و طیف سنجی جرمی برای تایید موارد مسمومیت استفاده می شود.
با توجه به وجود تهدیدات دایمی و احتمال به کارگیری ریسین در حملات بیوتروریستی در کشور، لزوم آشنایی کلیه شاغلین گروه پزشکی از جمله متخصصان پزشکی قانونی و سم شناسی قانونی با مسمومیت های ناشی از ریسین و روش های تشخیص آن در موارد بالینی و قانونی ضروری می باشد.