تحلیل جایگاه گردشگری روستایی در برنامه های کلان توسعه ی کشور (با تاکید بر برنامه های پنج ساله ی توسعه ی ملی)

در دهه های گذشته، گردشگری به یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است و دولت ها سیاست های مختلفی را به منظور توسعه ی گردشگری و زیربخش های آن در مقیاس های گوناگون، از سطوح محلی تا سطح ملی، به کار گرفته اند و در این باره همکاری های بین المللی نیز رو به گسترش است. گردشگری روستایی نیز یکی از انواع مهم و روبه رشد بخش گردشگری شناخته می شود که فعالیت های مختلفی را دربر می گیرد. در دهه های گذشته به ویژه از دهه ی 1990، به دلیل رکود بخش کشاورزی و مشکلات فراروی جوامع روستایی، همواره متخصصان و برنامه ریزان توسعه ی روستایی بر اهمیت توسعه ی گردشگری روستایی، به عنوان راهبردی برای کمک به فرایند کلی توسعه ی روستایی تاکید کرده اند. مقاله حاضر با استفاده از شیوه اسنادی و تحلیل متون توسعه، جایگاه گردشگری روستایی در برنامه های کلان توسعه ی کشور با تاکید ویژه بر برنامه های پنج ساله ی توسعه را مورد ارزیابی قرار می دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که تا برنامه ی چهارم (1388-1384) گردشگری روستایی جایگاه مشخص و قانونی در برنامه ی توسعه ی کشور نداشته است، در این برنامه به طور هر چند گذرا توسعه ی گردشگری روستایی به عنوان یکی از فعالیت های دارای مزیت نسبی در نواحی روستایی معرفی شده است. در برنامه ی پنجم (1394-1390)، برای نخستین بار حمایت از گردشگری روستایی در چارچوب اختیارات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مطرح گردید. اما در این برنامه نیز جایگاه گردشگری روستایی در چارچوب فرایند کلی توسعه ی یکپارچه ی روستایی به روشنی مشخص نشده است و به عنوان پدیده ای که می تواند، با توجه به ویژگی های متنوع سکونتگاه های روستایی کشور به صورت اشکال و الگوهای متعدد توسعه یابد به متنوع سازی فعالیت ها و توسعه ی اقتصادی روستاها کمک کند، مورد توجه قرار نگرفته است.