مطالعه تحلیلی- اسطوره شناختی تصاویر سه ایزدبانو ماهی، گیاهان و آب در ایران (1500 تا 3200 قبل از میلاد)

تاکید بر مفاهیم حاصلخیزی سبب شده تا الههگان نباتات، گیاهان و آب همواره مورد توجه باشند. این پژوهش با استفاده از روش اسنادی در جمعآوری اطلاعات، نگاه تحلیلی به نقوش مرتبط با الهه آب، انسان-ماهی و انسان-گیاه در آثار و اشیاء عیلام دارد. برای تحلیل تصاویر از شیوه آیکونوگرافی و با تکیه بر روش پانوفسکی استفاده شده است. شمایلشناسی یکی از روش های متداول در مطالعه است که به مطالعه مجموعه بازنمایی های اتفاق افتاده درباره یک موضوع یا مضمون میپردازد. روش پانوفسکی به تحلیل هر شمایل در سه سطح سنخشناسی، الگوشناسی و سبک نمایش میپردازد. قدیمیترین تصاویر بهدست آمده از ایزدبانوی گیاهان همواره در کنار ایزدبانوی دیگری به تصویر درآمده است که بنابر مطالعه حاضر تصور میرود نوعی بازنمایی از دو امشاسپندان ایرانی یعنی امرداد (امرتات) و خرداد (هئوروتات) باشد. همان مفهومی که زمانی در قالب ایزدبانو شالا و همسرش ادد مورد تقدس و احترام بوده است. علاوه بر این ظهور ایزدبانوی مونث آبها در کنار انسان-ماهی مونث نشانگر ارتباط نمادین و مفهومی این دو ایزدبانو با یکدیگر است. میتوان هر دو ایزدبانو را با توجه به نقوش بهدست آمده بر روی استل اونتاش گال، تجلی هایی از یک الهه مونث برتر دانست که بهطور حتم در قرون بعدی در قالب ایزدبانو آناهیتا تجلی می یابد.