استفاضه و نقش آن در اثبات دعاوی

استفاضه یک دلیل اثبات شناخته شده در فقه است که در خصوص تعریف، مبنا و شرایط اعتبار آن، دیدگاه های متعدد و متفاوتی ارائه شده است. ماهیت و نقش این دلیل در رسیدگی های قضایی امروزی محل بحث است. برخلاف آنچه تصور شده، این دلیل با آنچه در قوانین تحت عنوان تحقیق محلی مطرح شده است، یکسان نیست. با وجود این، ممکن است در مواردی نتیجه تحقیق محلی، دستیابی به استفاضه باشد. در این صورت، این دلیل تحت عنوان تحقیق محلی و با رعایت مقررات تحقیق محلی در اثبات دعاوی، موثر است. در سایر موارد، با استناد به روح اصل 167 قانون اساسی و ماده 3قانون آیین دادرسی مدنی، این دلیل با رعایت احکام مستخرج از منابع و فتاوای فقهی قابل استفاده است.