بررسی اثر توپوگرافی بر پتانسیل اقلیم گردشگری (مطالعه موردی: استان مازندران)

در این پژوهش به منظور بررسی نقش سطوح ارتفاعی بر اقلیم گردشگری استان مازندران داده های عناصر آب و هوایی مربوط به 15 ایستگاه هواشناسی از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. این داده ها شامل؛ حداکثر دمای روزانه (سانتی گراد)، میانگین دمای روزانه (سانتی گراد) حداقل رطوبت نسبی روزانه (درصد)، میانگین رطوبت نسبی روزانه (درصد)، بارش ماهانه (میلی متر)، سرعت باد (متر بر ثانیه) و کل ساعات آفتابی در دوره آماری (2010-1991) بوده است. ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری هرماه با استفاده از شاخص میزکوفسکی (TCI) انجام گرفت و با توجه به تنوع ارتفاعی ایستگاه ها برای هرماه ارتباط بین تغییرات شاخص اقلیم گردشگری و ارتفاع با استفاده از مدل همبستگی پیرسون در سطح معنی داری (P-value<0.05) محاسبه و معادلات رگرسیونی ارائه گردید. در گام بعدی با مبنا قرار دادن این معادلات و با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی استان مازندران پهنه های مختلف نمرات TCI برای هرماه شناسایی گردید و در ادامه با توجه به نمرات شاخص TCI گروه بندی ایستگاه ها با استفاده از روش خوشه ایسلسله مراتبی انجام گرفت. نتایج نشان داد نقش ارتفاعات در افزایش نمرات شاخص TCI تنها در نیمه گرم سال مثبت است و در این بین اگرچه برای ماه فروردین در سطوح بالای ارتفاعی تنش سرما غالب است اما از اردیبهشت اثر تعدیلی ارتفاعات نمایان گشته به گونه ای که در ماه های خرداد، تیر، مرداد و شهریور، نمرات بالای شاخص در سطوح ارتفاعی بالاتر از 500 متمرکزشده است. نتایج حاصل از خوشه بندی ایستگاه ها نیز دو گروه شامل ایستگاه های نواحی کم ارتفاع- ساحلی و نواحی مرتفع را تفکیک نمود. بررسی مقادیر ماهانه شاخص در این دو ناحیه نشان داد بالاترین مقادیر نمرات شاخص در نواحی ساحلی و کم ارتفاع در فصل بهار و پاییز متمرکزشده و از آن می توان به عنوان نواحی گردشگری بهاره و پاییزه یادکرد درحالی که برای ایستگاه های مرتفع تمرکز این نمرات در فصل تابستان بوده و نواحی گردشگری تابستانه را شکل داده است.