بررسی رابطه مدیریت بحران و سازماندهی فضایی و امنیت در گردشگری (مطالعه موردی: شهر یزد)

جهانی شدن کسب و کار و بین المللی شدن ارتباطات، منجر به ایجاد بحران های رو به رشدی در عصر حاضر شده است و گردشگری، صنعتی است که نسبت به بحران هایی مانند بحران های طبیعی، اپیدمی ها، حملات تروریستی و... بسیار آسیب پذیر است. ماهیت بحران گردشگری می تواند به صورت هرگونه رخدادی که عملکرد طبیعی مقصد گردشگری را تهدید کرده و انجام امور مرتبط با گردشگری را مختل نماید یا تهدیدی برای امنیت گردشگران باشد، تعریف گردد. فضاهای گردشگری شهری نیز به عنوان زیر مجموعه ای از فضاهای شهری و مرتبط با گردشگران در برابر بحران های انسانی و طبیعی بسیار آسیب پذیر هستند که توجه به میزان آسیب پذیری این فضاها در برابر خطرات انسانی و طبیعی، یکی از راهکارهای بسیار مهمی است که می تواند در مدیریت بحران گردشگری موثر باشد.
بر این مبنا این مقاله بر آن است تا ضمن شناخت و تبیین انواع بحران های مرتبط با صنعت گردشگری، مولفه های اساسی مدیریت بحران گردشگری، یعنی امنیت، رضایتمندی و ساماندهی فضایی در فضاهای گردشگری شهر یزد و رابطه ی آنها را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور با بهره گیری از گویه های تبیین کننده ی مدیریت بحران گردشگری و با استفاده از توزیع پرسشنامه در میان 382 نفر از گردشگران در سطح فضاهای گردشگری شهر یزد این نتیجه حاصل شده که تمامی این گویه ها در میان فضاهای مختلف نسبت به سطح متوسط گویه ها در سطح بالاتری بوده اند. همچنین با استفاده از آزمون خی دو استقلال رابطه ی بین ابعاد مدیریت بحران با ساماندهی فضایی و ارتقای امنیت تایید می شود و بر اساس آزمون تحلیل مسیر نقش هر یک از عوامل در مدیریت بحران مشخص می گردد. جهت تحلیل نتایج و ارائه ی راهکار، با بهره گیری از مدل سوات و با توجه به نظر کارشناسان و تکنیک دلفی، راهبردها و راهکارهای اجرایی با تاکید بر راهبردهای تهاجمی مشخص گردیده است. در این راستا انجام تبلیغات مناسب در سطح جهانی، تهیه ی طرح های جامع بحران گردشگری، فرهنگ سازی در جامعه ی بومی شهر یزد، ساماندهی فضاهای شاخص گردشگری و... با بهره گیری از پتانسیل های بافت قدیم شهر یزد، می تواند راهکار مناسبی جهت برطرف نمودن بسیاری از نقصان های کنونی در پاسخگویی به نیازهای گردشگران باشد.