نگاه فقه الحدیثی به روایات «نواقص العقول»

برخی روایات اسلامی، زنان را نواقص العقول توصیف کرده اند، این روایات با برداشت ها و برخوردهای متعددی مواجه شده است، وموجب برانگیختن جدالی درعرصه های علمی شده اند؛ و نوشته های متعددی، در قالب های مختلف پیرامون این موضوع نوشته شده است. در مجموع سه برخورد با این روایات می بینیم؛ برخی منکر صدور آنها شده اند، عده ای با پذیرش آن، قائل به کاستی عقل زنان شده و گروهی نیز آنها را پذیرفتند و راه تاویل را انتخاب کردند.
لازم به یاد آوری است که این نصوص در مهم ترین منابع حدیثی فریقین آمده است، به همین دلیل لازم دانستیم آنها را از جوانب متعددی مورد بررسی قرار دهیم، و به این نتیجه رسیدیم که صدور این روایات انکار ناپذیر است، و متن آن نیز قابل اعتماد است، لذا چاره ای جز بررسی دلالت آن نداریم.
پس از بررسی معانی «عقل» در لغت و حدیث، و با کمک قرینه های به دست آمده، به این نتیجه رسیدیم که مقصود از عقل در این روایات، دیه است، و مراد جدی از این دسته از روایات، نکوهش غلبه زنان بر مردان است.