عوامل درونی و بیرونی موثر بر گسترش جریان های تکفیری در جنوب غرب آسیا

سیر گسترش و توسعه دامنه نفوذ داعش که کشورهای خاورمیانه را با چالش هایی جدی مواجه کرده است، جریانی تازه شکل گرفته نیست، بلکه برایند منافع برخی کشورهای منطقه و رقابت های ژئوپلیتیکی میان آنها، بازیگردانی قدرت های فرامنطقه ای، شناوری مباحث و موضوعات ژئوپلیتیکی و شرایط مهیای زایش گروه های بحران ساز و تفکرات افراطی در محیط سیاسی کشورهای خاورمیانه است. پیچیدگی اندرکنش های این گروه های افراطی و بازیگران منطقه ای، اقدامات و عملیات انفجاری قلمروگسترانه آنها، موضع گیری های متفاوت و متعارض قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در مقابل اقدامات این گروه ها، تعارضات خصمانه بین گروهی و... سبب شد تا تحلیل سیر گسترش و پیش بینی وضعیت آینده آنها براساس نظریه های پیچیدگی (آشوب و فراکتال) و در هم تنیدن این نظریه ها با مفهوم اثر پروانه ای انجام شود. نتایج حاکی از آن است که آشوبناکی فضای جنوب غرب آسیا که تاثیرگذار و متاثر از سه سطح درون کشوری، منطقه ای و فرامنطقه ای است، به این گروه ها موجودیت بخشیده و سازماندهی منظم، دریافت کمک های مالی و تسلیحاتی، بهره مندی از فضای مجازی، ایدئولوژی این گروه ها و برخورداری از حمایت های ژئوکالچرال شرایط تکثیر، توسعه دامنه نفوذ و در نهایت کنترل ناپذیری آنها را موجب شده است. هر چند تحت تاثیر شرایط ژئواستراتژیک منطقه و فشار ائتلافی منطقه ای - جهانی، فرایند گسترش این جریان های افراطی محدود خواهد شد، در صورتی که از فضاهای سیاسی ملی و منطقه ای آشوب زدایی نشود، بازتولید گروه های مشابه در گوشه و کنار جنوب غرب آسیادور از واقعیات نخواهد بود.