بررسی اثر نوسانات اقلیمی بر سفره های آب زیرزمینی چندلایه (مطالعه موردی: دشت گرگان)

در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک، تامین آب موردنیاز بخش های مختلف، تنها از طریق منابع آب زیرزمینی امکان پذیر است. هدف مقاله حاضر، بررسی اثر نوسانات اقلیمی بر سفره های آزاد و تحت فشار هم مکان در یک سامانه آب زیرزمینی چندلایه است. برای این منظور، آبخوان دشت گرگان با استفاده از شاخص های خشک سالی هواشناسی و هیدرولوژی DI، PNI، SPI و GRI و روش تحلیل هم بستگی بررسی شد. در این بررسی از آمار 19 ایستگاه باران سنجی، 19 چاه مشاهده ای و 19 چاه پیزومتری به ترتیب با دوره های آماری 38، 38 و 14 ساله بهره برده شد. نتایج نشان می دهد شاخص SPI عملکرد بهتری در منطقه دارد و برای بررسی رفتار آب زیرزمینی از مقایسه این شاخص با شاخص GRI استفاده شد. بر اساس نتایج، پاسخ سفره ها در برابر وقوع خشک سالی هواشناسی متفاوت است و SPI بلندمدت 18 ماهه برای سفره آزاد و 48 ماهه برای سفره تحت فشار، بیشترین ارتباط را با نوسانات آب زیرزمینی داشته است. در ضمن، تاثیر نوسانات بارندگی حداکثر تا 15 و 5 ماه، به ترتیب در سفره های آزاد و تحت فشار باقی می ماند. به بیان دیگر، سفره تحت فشار از اطمینان پذیری فراوانی برخوردار است و تنها وقتی شرایط خشک سالی یا ترسالی هواشناسی طولانی شود، بر این سفره تاثیر خواهد گذاشت.