بازخوانی مفهوم «سدره المنتهی» با رویکرد گفتمانی

در سنت تفسیری، سدره المنتهیٰ به عنوان درخت سدری باشکوه و آراسته در دورترین نقطه بهشت مطرح بوده، و در زمره باورهای آخرت شناختی مسلمانان جای گرفته است. این در حالی است که با توجه به سیاق تنها کاربرد قرآنی آن در سوره مکی نجم، سدره المنتهی باید پدیده ای شناخته برای مشرکین عرب نیز بوده باشد. مجموع کاوشهای فرهنگی گفتمانی و ریشه شناختی نشان می دهد که سدره المنتهی نه دقیقا یک درخت، بلکه یک صورت فلکی با شکلی شبیه به درخت سدر است که در دورترین بخش مرئی با چشم غیر مسلح در آسمان دیده می شده، و بر پایه شواهد مختلف قابل تطبیق با صورت فلکی آندرومدا ست. می توان با تکیه بر مجموع مستندات ادعا کرد در فضای نزول قرآن کریم، فارغ از تفاوت آشکار در باورهای دینی مومنان و مشرکان، برای هر دو طیف از مخاطبات بر اساس یک شناخت فرهنگی مربوط به پیش از اسلام، سدره المنتهی همچون یک صورت فلکی، و نیز، دورترین نقطه آسمان شناخته بوده است.