مطالعه موردی: تاثیر تمرینات مقاومتی پیشرونده و تعادلی بر قدرت عضلانی بالاتنه کودکان فلج مغزی

فلج مغزی، به آسیب مغزی غیرپیشرونده ناشی از تکامل غیرطبیعی مغز یا صدمات مغزی در پیش، حین و مدتی پس از تولد گفته می شود. دلیل ایجاد فلج مغزی، صدمه مغزی یا غیرطبیعی بودن مغز است و بیشتر این معضل ها هنگامی که کودک در شکم مادر قرار دارد، اتفاق می افتد ولی احتمال وقوع آنها در دو سال اول زندگی -یعنی زمانی که مغز در حال تشکیل است- نیز زیاد است. یکی از شایع ترین و مهم ترین علامت ناتوان کننده فلج مغزی، آسیب به عملکرد فوقانی است، به طوری که کنترل حرکات در گرفتن و رهاکردن با مشکل مواجه و درنهایت، سبب کاهش قدرت دست برنامه ریزی حرکتی می شود. مطالعات مختلفی تاثیر تمرینات مقاومتی بر قدرت عضلات افراد فلج مغزی (CP) را بررسی کرده اند، درحالی که پژوهشی درباره تاثیر تمرینات مقاومتی پیشرونده و تعادلی در کودکان فلج مغزی انجام نشده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر تمرینات مقاومتی پیشرونده و تعادلی بر قدرت عضلات بالاتنه کودکان فلج مغزی بود.
تعداد 3 پسر فلج مغزی (2 نفر با سن 7 سال و 1 نفر با سن 6 سال) در این طرح مطالعاتی شرکت کردند. در این پژوهش از روش پژوهشی هدفمند با طرح A-B-A استفاده شده است. تمرینات مقاومتی پیشرونده و تعادلی به مدت هشت هفته و سه جلسه در هفته پیگیری و قدرت عضلات خم کننده مچ دست و خم کننده های آرنج توسط دستگاه دینامومتر پاور ترک Õ ساخت شرکت جی.تک با آستانه 4/4 نیوتن اندازه گیری شد.
یافته ها نشان داد براساس تحلیل دیداری نمودار داده ها و شاخص های آمار توصیفی و تحلیل دیداری، تمرینات مقاومتی و تعادلی در موقعیت مداخله نسبت به خط پایه باعث افزایش قدرت عضلات خم کننده آرنج شد (PND برای شرکت کننده اول و دوم 75 درصد و برای شرکت کننده سوم 100 درصد به دست آمده است). یافته های حاصل از تحلیل دیداری نمودار داده های هر سه آزمودنی نشان داد قدرت عضلات خم کننده مچ دست هر سه آزمودنی در موقعیت مداخله نسبت به خط پایه افزایش داشت (PND برای شرکت کننده اول و سوم 75 درصد و برای شرکت کننده دوم 100 درصد به دست آمد). میزان قدرت عضلات بالاتنه افراد بعد از پایان مداخله نسبت به مرحله پایه بهبود اما یک ماه پس از پایان مرحله مداخله، روند نسبتا ثابتی داشته است.
پژوهش حاضر نشان داد تمرینات مقاومتی و تعادلی بر قدرت عضلات کودکان فلج مغزی تاثیر معناداری دارد. به نظر می رسد تمرینات انجام شده ویژه عضلات خم کننده مچ دست و آرنج بوده بنابراین می توان گفت افزایش قدرت عضلات کودکان فلج مغزی از راه اصل ویژگی تمرین و با افزایش سازگاری عصبی رخ داده است. یکی از نکات مهم در تاثیر تمرین مقاومتی، شدت تمرین است. نتایج نشان داد تمرینات مقاومتی و تعادلی باعث افزایش قدرت عضلات در کودکان مبتلا به فلج مغزی شده است. بخشی از افزایش قدرت می تواند ناشی از افزایش حجم عضلات و بخشی دیگر ناشی از هورمون های آنابولیکی نسبت داده شود.