بررسی و نقد کتاب نظام آوایی زبان فارسی

مقاله حاضر به معرفی، بررسی و نقد کتاب نظام آوایی زبان فارسی، تالیف محمود بی جن خان می پردازد. کتاب اثری ارزشمند در حوزه آواشناسی و واج شناسی زبان فارسی است و امتیازات و نوآوری های فراوان و ساختار منسجمی دارد. مولف در فصل اول، مسئله بازشناسی شنیداری گفتار پیوسته فارسی را که موضوع اصلی تحقیق است برگزیده و در فصل های بعد تلاش کرده است بر اساس روش شناسی آزمایشگاهی به سوال اصلی تحقیق پاسخ دهد. کتاب از نظر محتوا نیز اثری در خور تقدیر است. مولف مبانی نظری آواشناسی آکوستیکی و انگاره های نظری بازشناسی گفتار را به صورت جامع و روشن، برای طرح مباحث تولید و درک گفتار زبان فارسی معرفی کرده و در چهارچوب این یافته های نظری، آزمایش هایی را طرح ریزی کرده است تا سرنخ های آکوستیکی معتبر هریک از مشخصه های واجی را در فرایند درک گفتار پیوسته فارسی، کشف و استخراج کند. وی همچنین در لابه لای این مباحث، به بحث و پژوهش درباره برخی مسائل مهم نظام آوایی زبان فارسی پرداخته است. با وجود این، این کتاب همانند هر اثر دیگر، نقص ها و کاستی هایی دارد که مقاله حاضر با هدف رفع و اصلاح آن ها تدوین شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که کتاب نظام آوایی زبان فارسی از نظر محتوا در بخش هایی مانند «تکیه از دیدگاه آواشناسی»، «واکه ها»، «همخوان های انفجاری»، «همخوان غلت» و «همخوان های روان» نیاز به بازنگری دارد.