مابعدالطبیعه در عالم اسلام و جایگاه ترجمه های عربی در فلسفه اسلامی

سابقه مباحث مابعدالطبیعی را، حداقل بنحو متفرق و ضمنی، میتوان به ماقبل ارسطو رساند، اما بحث از فلسفه اولی و مابعدالطبیعه بطور رسمی و بعنوان علمی مستقل و متمایز با کتاب مابعدالطبیعه آغاز میشود. در نهضت ترجمه یونانی-عربی مابعدالطبیعه از اهم کتبی بود که مورد توجه قرار گرفت و ترجمه های متعدد از قسمتهای مختلف آن توسط مترجمین متفاوت در طی چند دوره حاصل شد. کثیری از این تراجم باقی نیست و البته در مجموع ترجمه ای از بخش عمده مابعدالطبیعه داریم. اطلاع از این ترجمه ها ازطرق متعدد و از منابع مختلف قابل حصول است. براساس اطلاعی که از ترجمهمابعدالطبیعه حاصل می شود و مقایسه و استفاده از روایت مفصل و دقیق حنین از ترجمه کتب طبی، میتوان مدعی شد ترجمه های عربی و مترجمان عرب زبان خارج از نهضت فلسفی عالم اسلامی- عربی و صرفا بعنوان ممهد و مقدمه آن نبودند، بلکه آنها را باید جزئی مهم و شاید اساسی از خود این جریان فلسفی تلقی کرد.