عاشورا شناسی در ترازوی نقد

کتاب عاشورا شناسی بنا به بیان نویسنده، عهده دار هدف شناسی از قیام امام حسین (ع) است. برپایه این پژوهش، هفت نظریه درباره هدف آن حضرت وجود دارد: 1. امتناع از بیعت (دفاع) 2. حکومت شهادت 3. شهادت عرفانی 4. شهادت تکلیفی 5. شهادت فدیه ای 6. شهادت سیاسی و 7. تشکیل حکومت. این اثر در این راستا پژوهشی قابل تقدیر و پر مغز ارائه کرده است و محمد اسفندیاری سعی کرده اقتضائات پژوهش را تا حدود زیادی رعایت نماید و بسیار عقلانی به موضوع بنگرد؛ ویژگی های پژوهشی و نگاه معاصر و مدرن نویسنده به عقل و تاریخ سبب می شود پیشنهاد کنم به جای نام عاشورا شناسی عنوان عاشوراپژوهی برای کتاب انتخاب شود. محور اصلی کتاب و اهتمام اصلی نویسنده بر دو نظریه معاصر مبنی بر حکومت و شهادت است. نویسنده تعارض میان تاریخ و کلام را حل ناشدنی پنداشته است در حالی که می توان گفت عاشورا گرچه مسئله ای چالش برانگیز شده ولی هدف قیام در سطوح مختلفی قابل تبیین است.