تاثیر تیمارهای کودی بر ویژگی های رشد و عملکرد کمی و کیفی گونه دارویی بابونه (Matricaria chamomillaL

حاصلخیزی، توانایی خاک در فراهمی عناصر غذایی مورد نیاز رشد گیاهان و میزان مناسب آب برای رشد مطلوب گیاه است. کودهای آلی از مواد جانوری یا گیاهی مانند کود دامی به دست می آیند. سرعت آزادسازی عناصر غذایی و قابلیت حل در آب کودهای آلی آهسته تر از کودهای شیمیایی متداول است که این امر کاهش هدررفت عناصر غذایی و افزایش کارایی جذب را موجب می شود. کودهای زیستی (بیولوژیک) حاوی یاخته های زنده نژادهای موثری از ریزموجود (میکروارگانیسم )هایی مانند آزوسپیریلوم، ازتوباکتر و میکوریزا (قارچریشه) هستند که به جذب عناصر غذایی به واسطه تاثیر متقابل در ریزوسفر (ریشه گاه) کمک می کنند. کودهای زیستی فرآیندهای میکروبی و میزان دسترسی به عناصر غذایی را به شکل قابل جذب گیاهان در خاک افزایش می دهند. بابونه با نام علمی Matricaria chamomillaL یکی از مهم ترین گیاهان دارویی خانواده کاسنی است که به طورمعمول برای هدف های دارویی کاربرد دارد. این گیاه دارویی یکی از قدیمی ترین گونه های شناخته شده توسط بشر است.
این آزمایش به منظور بررسی ویژگی های رشد، عملکرد گل و اسانس گیاه دارویی بابونه تحت تاثیر تیمارهای مختلف کودی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 89-1388 اجرا شد. آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرارانجام شد. تیمارها شامل کود شیمیایی (100 کیلوگرم اوره، 60 کیلوگرم پتاسیم (به صورت K2O) و 100 کیلوگرم فسفر (به صورت P2O5) ، میکوریزا، نیتروکسین و میکوریزا+ نیتروکسین بودند. پتاسیم و فسفر پس از عملیات آماده سازی بستر کاشت و نیتروژن در سه مرحله پس از کاشت، یکماه پس از سبز شدن بوته ها و پیش از گلدهی به خاک اضافه شدند. در هنگام کاشت، 150 گرم خاک حاوی قارچ میکوریزا (Glomusintraradices) به ازای هر بوته، زیر بذرها قرار داده شد. تلقیح بذر با نیتروکسین بی درنگ پیش از کاشت انجام شد. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع، شمار گل، قطر گل، وزن خشک و تر گل و درصد و عملکرد اسانس بابونه در شش چین و مجموع وزن تر و خشک گل و عملکرد اسانس بودند.برای تجزیه و تحلیل آماری، تجزیه واریانس و آزمون حداقل اختلاف معنی دار در سطح احتمال پنج درصد با استفاده از SAS91انجام شد.
نتایج و بحث: نتایج نشان داد که تاثیر تیمارهای کودی بر ارتفاع بوته، شمار، قطر، وزن خشک و تر گل و عملکرد اسانسدر چین های اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم و ششم و مجموع شمار گل، عملکرد تر و خشک گل و عملکرد اسانس بابونه معنی دار (01/0p)بود. بیشترین شمار گل در چین های مختلف مربوط به تیمار میکوریزا+نیتروکسین بود. بیشترین شمار کل گل برابر با 67/8556 گل بر متر مربع برای تیمار تلفیقی میکوریزا+کود زیستی به دست آمد که برابر با 36، 107 و 18 درصد بالاتر از به ترتیب برای تیمارهای شیمیایی، میکوریزا و نیتروکسین بود. بالاترین عملکرد کل اسانس با 4/4 گرم بر متر مربع برای تیمار تلفیقی میکوریزا+ کود زیستی مشاهده شد.
نتایج این بررسی نشان داد که رشد و عملکرد گل و اسانس بابونه تحت تاثیر کاربرد تیمارهای کودی به طور معنی داری بهبود یافت. به طور کلی، توصیه می شود کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و میکوریزا را در راستای دستیابی به اصول کشاورزی پایدار برای بهبود ویژگی های رشد و عملکرد این گیاه ارزشمند دارویی مدنظر قرار داد.