تاثیر کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمی و کیفی کنجد (Sesamum indiucmL.) در شرایط اقلیمی مشهد

پیام:
چکیده:
سابقه و هدف
کنجد گیاه روغنی ارزشمندی است که در مقایسه با دیگر گیاهان زراعی، نهاده پذیری و عملکرد کمی دارد. کشت و کار کنجد به دلایلی همچون بهبود کمتر ویژگی های ژنتیکی این گیاه در مقایسه با گیاهان غالب و توسعه نیافتن روش های مدیریتی و زراعت مکانیزه، توسعه کشت آن فراموش شده است. یافته های چندی بیانگر تاثیر مثبت کودهای زیستی (بیولوژیک) بر عملکرد محصولات زراعی است که افزون بر فراهم کردن مواد غذایی مورد نیاز برای گیاه، هزینه پایین تری داشته و برخلاف کودهای شیمیایی تاثیر نامطلوبی بر محیط ندارند، از این رو این کودها می توانند در جهت توسعه کشت و بازگرداندن گیاهان زراعی همچون کنجد به نظام های زراعی سودمند واقع شوند. بنابراین هدف از اجرای این پژوهش بررسی تاثیر کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی تامین کننده نیتروژن، فسفر و گوگرد برای تولید بهینه کنجد بود.
مواد و روش ها
این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی92-1391 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد کودهای زیستی نیتروکسین (1)، بیوفسفر (2)، بیوسولفور (3)، ترکیب دوگانه تیمارهای2 و 3 (4)، ترکیب سه گانه تیمارهای1، 2 و 3 (5) و همچنین کودهای شیمیایی اوره (6) و سوپرفسفات تریپل (7)، ترکیب دوگانه تیمارهای6 و 7 (8)، ترکیب سه گانه 6 و 7 به همراه گوگرد عنصری (9) و تیمار شاهد (10) بودند (برای همه ی تیمارهای آزمایشی پیش از کاشت گیاه میزان 20 تن در هکتار کود دامی نیز مصرف شد).
نتایج و بحث: نتایج نشان داد، تاثیر کاربرد کودهای مختلف زیستی و شیمیایی بر صفات شمار کپسول در بوته، عملکرد زیستی، عملکرد دانه و عملکرد روغن معنی دار بود. ، شمار کپسول در بوته مهم ترین جزء عملکرد کنجد شناخته شد (87/0r=). شمار دانه در کپسول، وزن هزار دانه و شاخص برداشت تحت تاثیر تیمارهای آزمایش قرار نگرفتند. همچنین درصد روغن دانه تحت تاثیر هیچ یک از تیمارها قرار نگرفت، در نتیجه عملکرد بالای روغن در تیمارهایی به دست آمد که دانه بیشتری تولید کرده بودند. در تیمار ترکیبی کاربرد سه گانه کودهای شیمیایی اوره-سوپرفسفات تریپل-گوگرد عنصری (تیمار 9) عملکرد زیستی و دانه نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 1/51 و 4/54 درصد افزایش یافت. به طورکلی تیمار ترکیب چندگانه کودهای شیمیایی اوره-سوپرفسفات تریپل-گوگرد عنصری دارای بیشترین شمار کپسول در بوته (107 کپسول)، عملکرد زیستی (20908 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (8/3757 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (6/1674 کیلوگرم در هکتار) بود که با تیمارکاربرد چندگانه کودهای زیستی نیتروکسین-بیوفسفر-بیوسولفور تفاوت معنی داری نداشت. در این آزمایش با وجود اینکه کودهای زیستی درصد روغن دانه (ویژگی کیفی) کنجد را به دلائلی همچون ویژگی های گیاهی و یا نبود تاثیرگذاری ریزموجودهای موثر آن کودها تغییر نداد، اما عملکرد کیفی محصول (عملکرد روغن) را به موازات عملکرد دانه افزایش داد.
نتیجه گیری
نتایج این پژوهش نشان داد که به طورکلی کاربرد کودهای زیستی همانند کودهای شیمیایی می تواند سبب افزایش ویژگی های رشدی و عملکرد کنجد شود. بالاترین عملکرد کنجد با کاربرد ترکیبی کودهای زیستی و شیمیایی به دست آمد. کاربرد این کودها با افزایش شاخص سطح برگ و بهبود توانمندی گیاه برای رشد بهتر و تولید بیشتر ماده خشک، موجب دستیابی به عملکرد بالاتر محصول شد. به طورکلی می توان بیان داشت که برای تولید موفق و اقتصادی کنجد، افزون بر کودهای شیمیایی می توان از کودهای زیستی نیز استفاده کرد و در ضمن، از سودمندی های درازمدت این نهاده ها همچون کاهش هزینه های مربوط به نهاده ها، پایداری تولید محصول و سلامت تولیدات کشاورزی و همچنین محیط زیست بهره مند شد.
زبان:
فارسی
در صفحه:
197
لینک کوتاه:
magiran.com/p1586543 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!