بررسی الگوی مصرف انرژی محصول گوجه فرنگی در استان خراسان رضوی

در حالی که جمعیت جهان در حال افزایش است، تولیدات کشاورزی همچنان بر پایه ی استفاده از منابع محدود و تجدید ناپذیر می باشند. علاوه بر بحث کمیابی، بهره برداری پیوسته و بدون وقفه از نهاده ها در درازمدت، سبب گسترش آلودگی، افت حاصلخیزی خاک و در نهایت سبب کاهش ظرفیت تولید در بخش کشاورزی می گردد. با این رویکرد در مطالعه حاضر میزان مصرف انرژی و شاخص های انرژی در تولید گوجه فرنگی استان خراسان رضوی محاسبه و سپس کارایی انرژی واحدهای مورد بررسی با استفاده از روش مرزی تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز در مطالعه از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل 156 پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده دو مرحله ای و با استفاده از فرمول کوکران از گوجه فرنگی کاران استان خراسان رضوی در سال 1391جمع آوری شده است. نتایج مطالعه نشان داد که تولید گوجه فرنگی در واحدهای تحت بررسی، به طور متوسط به GJha-1 43/2 انرژی ورودی نیاز دارد که از این میزان، آب آبیاری با سهم 30 درصد از کل انرژی ورودی، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. متوسط انرژی خروجی از سیستم نیز برابر با GJha-1 35/3 به دست آمده است. نتایج نشان می دهد که بهره وری انرژی و کارآیی مصرف انرژی در واحدهای تحت بررسی به ترتیب MJkg-1 0/68 و 0/82 می باشند. همچنین نتایج بیان گر آن است که اگرچه درصد قابل توجهی از واحدهای تحت بررسی ناکارا هستند، با این وجود زارعانی که دارای سطح زیرکشت بالاتر هستند، از الگوی مصرف انرژی مناسب تری برخوردار بوده و کارآیی فنی این واحدها نسبت به سایر واحدها بالاتر است. لذا با توجه به نتایج، ضعف اصلی در ارتباط با مصرف انرژی و کارآیی فنی واحدهای تولید گوجه فرنگی در استان خراسان رضوی استفاده نامناسب از نهاده ها به علت ضعف مدیریتی، ناآشنایی با روش های صحیح استفاده و ترکیب نهاده های تولیدی و همچنین کوچک بودن سطوح زیرکشت این محصول برای بهره برداران مختلف است.