انتقال پذیری و چندشکلی نشانگرهای ریزماهواره جو در ارزیابی روابط فیلوژنتیک جنس های تریتیکوم (Triticum) و هوردئوم (Hordeum)

جنس های تریتیکوم و هوردئوم، دو جنس از طایفه تریتیسه (Triticeae) با گونه های زراعی مهم می باشند. ارزیابی روابط فیلوژنتیک گونه های زراعی و خویشاوندان وحشی این جنس ها برای استفاده بهینه از آن ها در برنامه های اصلاحی ضروری است. در این آزمایش روابط فیلوژنتیک چهار گونه از جنس تریتیکوم و سه گونه از جنس هوردئوم با استفاده از 150 جفت آغازگر ریزماهواره جو مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در مجموع 49 جفت آغازگر در هر دو جنس و 19 جفت آغازگر فقط در جنس هوردئوم تکثیر شدند. از بین نشانگرهای تکثیر شده، 21 نشانگر در گونه های جنس تریتیکوم چند شکل بودند که در مجموع 59 آلل با دامنه آللی 2 تا 5 و میانگین 80/2 آلل به ازای هر جایگاه، تکثیر شدند. در جنس هوردئوم نیز با استفاده 43 نشانگر چندشکل، 123 آلل با میانگین 02/3 آلل ودامنه تغییرات 2 تا 14 بدست آمد. در مجموع در گونه های دو جنس، با استفاده
از 18 جفت آغازگر چندشکل، 91 آلل با دامنه تغییرات 2 تا 19 و میانگین 05/5 آلل به ازای هر جایگاه تکثیر شدند و تنوع ژنی از 14/0 تا 85/0 با میانگین 59/0 متغیر بود. بر اساس تجزیه خوشه ایبا استفاده از الگوریتم Neighbor-Joining و ضریب فاصله Kimura-2-Parameters و نیز تجزیه به بردارهای اصلی براساس داده های ریزماهواره، گونه های مربوط به دو جنس کاملا از یکدیگر تفکیک شدند. در خوشه جنس تریتیکوم، چهار گونه براساس سطح پلوئیدی در زیر خوشه های جداگانه گروه بندی شدند، به طوری که ارقام زراعی گندم نان کاملا از خویشاوندان وحشی آن تفکیک و گونه هایی با ژنوم A نیز تقریبا در کنار هم واقع شدند. در گروه جنس هوردئوم نیز ارقام زراعی جو از سه خویشاوند وحشی آن تفکیک شدند. نتایج آزمایش حاضر نشان دهنده کارآیی نشانگرهای ریزماهواره جو در تجزیه روابط فیلوژنتیک جنس های تریتیکوم و هوردئوم بود. نشانگرهای مورد استفاده علاوه بر انتقال پذیری و چند شکلی قابل قبول در گونه های دو جنس یاد شده، آن ها را براساس ساختار ژنومی و روابط تکاملی تفکیک کردند.