واکاوی نظریه بازی های دادرسی مدنی با تاکید بر بازی دادرسی همکارانه

نظریه بازی ها شاخه ای از ریاضیات کاربردی هستند که در آن راهبرد و استراتژی هر بازیگر در تصمیم و رفتار بازیگر دیگر اثرگذار است. بنابراین نوعی وابستگی درونی بین منافع بازیگران (کنش گران) وجود دارد که انتخاب نوع بازی را نیز متاثر می کند. درواقع، نظریه بازی ها به دنبال تحلیل تعارض منافع بازیگران بر مبنای شیوه بازی انتخاب شده است. نظریه بازی دادرسی مدنی به دنبال واکاوی رفتار بازیگران دادرسی، به ویژه متداعیین، با هدف تحلیل رفتار دادرسی و دستیابی به انتخاب بهترین شیوه حل اختلاف است. اما متغیرهایی مانند انتظارات طرفین دعوا از سیستم قضایی، اطلاعات ناقص آنها، قواعد دادرسی ناکارآمد و انگیزه های غیرمنطقی، ممکن است اثر سوء بر «انتخاب استراتژی» داشته باشد و درنهایت نتیجه مطلوب از دادرسی به دست نمی آید. بازی دادرسی مدنی امکان دارد همکارانه (تعاونی) یا ناهمکارانه (غیرتعاونی) باشد. در بازی دادرسی مدنی ناهمکارانه، استراتژی هر بازیگر محافظه کارانه، و نتیجه بازی هم پیش بینی نشدنی و حذفی (برد- باخت) است. برعکس، در بازی دادرسی مدنی همکارانه، هر بازیگر از بازی بازیگر دیگر آگاهی دارد. اطلاعات بازیگران تا اندازه ای به اشتراک گذاشته می شود و نتیجه بازی را هم می توان پیش بینی کرد و غیر جمع صفری (برد– برد) است. در این نوشتار، ابتدا به مفهوم و ارکان نظریه بازی ها، و سپس به عناصر موثر بر انتخاب نوع بازی و انواع بازی دادرسی مدنی با تاکید بر بازی دادرسی مدنی همکارانه پرداخته خواهد شد.