شبیه سازی و پیش بینی غلظت نیترات در آب زیرزمینی؛ مطالعه موردی خراسان جنوبی-آبخوان بیرجند

آب های زیرزمینی یکی از منابع اصلی تامین آب شرب، کشاورزی و... در محدوده ی مطالعاتی بیرجند می باشد، لذا توجه به امر مدیریت در سفره های آب زیرزمینی بسیار حائز اهمیت می باشد. در این مطالعه به منظور مدیریت بر آبخوان بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی با استفاده از نرم افزار GMS V.7 شبیه سازی کمی در دو حالت ماندگار و غیرماندگار انجام شد. با توجه به بیلان آب زیرزمینی در آبخوان، پارامترهای ورودی و خروجی در مدل کمی آب زیرزمینی تعریف شد. حالت ماندگار در مهرماه 1380 که روند تغییرات سطح ایستابی نوسانات کمتری داشته و حالت ناماندگار از مهر 80 تا شهریور90 در طی 20 گام زمانی شش ماهه در نظر گرفته شد. با انجام آنالیز حساسیت مدل، هدایت هیدرولیکی در حالت ماندگار و آبدهی ویژه در حالت ناماندگار به عنوان عامل حساس انتخاب شد. پس از انجام واسنجی، نتایج حاکی از بیلان آب زیرزمینی مدل، وضعیت بحرانی افت سطح ایستابی در آبخوان را نشان داد. براساس بیلان آبی بدست آمده وضعیت آتی آبخوان شبیه سازی و مقدار 10 متر افت سطح ایستابی برای مدت 5 سال پیش بینی شد. در مدل کیفی MT3D روند تغییرات نیترات بررسی شد و نتایج حاکی از همبستگی بالای بین افت سطح ایستابی و افزایش مقدار نیترات داشت. طی دوره ی 5 ساله افزایش مقدار نیترات در دو منطقه پایین دست شهر بیرجند و پایین دست اراضی کشاورزی بسیار مشهود می باشد.