ارزیابی ژنتیکی مقاومت به ویروس موزائیک ایرانی ذرت از طریق تجزیه میانگین نسل ها

این تحقیق در سال های 1390 تا 1393در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس ودانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اجرا شد. تلاقی بین اینبرد لاین های ذرت MO17 و K1263/1 به ترتیب به عنوان حساس و مقاوم به ویروس موزائیک ایرانی ذرت انجام شد. پس از تولید جمعیت های F1 و F2، از طریق تلاقی برگشتی نسل اول با هر دو والد، بذر نسل های BC1(F1×MO17) و BC2(F1×K1263/1) به دست آمد. نسل های F3(F2:3) و BS1(BC1S1) و BS2(BC2S1) از خودگشنی بوته های نسل های F2 و BC1 و BC2 تولید شد. ارزیابی نسل های مختلف به مدت دو سال در گلخانه و مزرعه با آلوده سازی بوته ها توسط زنجرک انجام شد. صفات مرتبط با بیماری شامل شدت علائم بیماری، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری و جذب نور نمونه ها در طول موج 405 نانومتر در آزمون الیزا (ELISA) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که نسل های والدینی MO17 و K1263/1 به ترتیب بیشترین و کمترین میزان این صفات را دارا بودند و بنابراین حساس ترین و مقاوم ترین نسل ها بودند. نسل های F1 و BC2 واکنشی شبیه به والد مقاوم نشان دادند. نتایج تجزیه میانگین نسل ها و آزمون های مقیاس نشان داد که مدل 3 پارامتری شامل میانگین (m)، اثر افزایشی [d] و اثر غالبیت [h] بهترین برازش را در هر دو محیط داشت. در مدل ژنتیکی، میانگین، اثر افزایشی و اثر غالبیت صفات مختلف معنی دار بود. آثار اپیستازی در کنترل صفات معنی دار نبود که نشان دهنده عدم وجود اثر متقابل ژن ها در توارث این صفات در جمعیت در حال تفرق حاصل از این تلاقی بود. درجه غالبیت نزدیک به یک تایید کننده غالبیت کامل یا غالبیت نسبی ژن ها در کنترل صفات بود. متوسط توارث پذیری عمومی برای صفات مورد بررسی بیش از 90 درصد بود. نتایج این تحقیق نشان داد با استفاده از روش های گزینشی مناسب و به کارگیری اثرهای افزایشی و غالبیت ژن های مقاومت، تولید لاین های مقاوم به ویروس موزائیک ایرانی ذرت امکان پذیر است.