فلسفه کاربرد قواعد فلسفی در علم اصول

ارتباط میان فلسفه و اصول فقه در دو محور بررسی می شود: محور اول: ارتباط منطقی میان فلسفه و اصول فقه؛ محور دوم: ارتباط تاریخی و موجود میان فلسفه و علم اصول. محور اول، پایه منطقی و زیربنای معرفت شناختی محور دوم را تشکیل می دهد. پیرامون صحت و سقم کاربرد قواعد فلسفی در علم اصول دو دیدگاه عمده وجود دارد: دیدگاه اول: نفی ارتباط منطقی میان فلسفه و علم اصول؛ این دیدگاه را محقق اصفهانی پایه گذاری کرده و علامه طباطبایی، امام خمینی و شهید مطهری دنبال کرده اند. پس از این اندیشمندان، ادعای خلط حقیقت و اعتبار در استدلال های علم اصول رواج بسیار یافت. دیدگاه دوم: پذیرش ارتباط منطقی میان فلسفه و علم اصول. مهم ترین دلیل دیدگاه اول، خلط میان ادراکات حقیقی و اعتباری است. به باور نگارنده، دیدگاه دوم قابل دفاع بوده و ادله زیر برای اثبات آن مطرح گردیده است: یکم) نفی اعتباریت احکام تکلیفی؛ دوم) تحلیلی بودن بحث های اصولی؛ سوم) واقعیت دارای پشتوانه علم اصول. علاوه بر اینکه دلیل دیدگاه اول نیز ناتمام بوده و تنها در اعتباریات متغیر جاری می شود.