احکام طلاق (= هشتن از زنی) در مادیان هزار دادستان

مادیان هزار دادستان یکی از معتبرترین متون حقوقی دوره ساسانیان است. احکام گسستن همسری در مادیان بیشتر به نحوه انجام طلاق و روند قانونی شدن آن، تفکیک اموال و به هم خوردن شراکت اقتصادی زن و شوهر مرتبط است، به جز در دو مورد، علت خاصی برای طلاق بیان نمی‌شود. هدف از پژوهش حاضر این مسئله است که آیا قانونگذاران مادیان به حقوق زن در طلاق توجه داشتند و اگر حقوق پس از طلاق زن تامین می شود، برخورد مردان با این امر چگونه بوده است. در بررسی انجام شده، مشخص شد که قانونگذاران نهایت درایت و خردجمعی را در احکام صادره در دادرسی‌ها به کار می‌گیرند که زن پس از طلاق در امنیت باشد؛ اما برخی احکام نشان می‌دهد که گاهی مردان با ترفندهای رندانه، به طرق مختلف مانند درخواست عدم تمکین و بخشش (=هبه) درآمد زن، از شکاف‌های قانونی استفاده می کنند تا شانس خود را در تصاحب اموال زنان امتحان کنند. تاکید بر رضایت کامل زن در طلاق و توجه به شخصیت حقوقی زن در مالکیت اموال خود به جهت تامین امنیت اجتماعی و روانی او پس از طلاق، دستاورد تلاش جامعه شناختی فقها در اداره جامعه مدنی دوره ساسانیان است.