احساس تنهایی و نوآسیب های اجتماعی در دانش آموزان دبیرستانی

احساس تنهایی به منزله یکی از پیش بینی کننده های مشکلات سازگاری کودکان و نوجوانان در سالیان آتی زندگی، در کانون توجه پژوهشگران حوزه های سلامت روانی قرار گرفته است. افزایش روابط افراد، به ویژه نوجوانان در جهان مجازی، باعث کاهش روابط خانوادگی و تعاملات اجتماعی شده و منجر به احساس تنهایی و سایر مشکلات می شود.
هدف از انجام این پژوهش تعیین رابطه بین احساس تنهایی با استفاده از اینترنت و تلفن همراه در دانش آموزان دوره دوم دبیرستان می باشد.
این پژوهش توصیفی تحلیلی از نوع همبستگی بر روی 568 نفر از دانش آموزان دوره دوم دبیرستانهای شهر رشت در سال تحصیلی 93-92 انجام شد که به روش نمونه گیری خوشه ایانتخاب شده بودند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته جهت بررسی عوامل فردی-اجتماعی و عوامل همراه با استفاده از اینترنت و تلفن همراه و پرسشنامه استاندارد احساس تنهایی [University of California at Los Angles Loneliness Scale(UCLA)] استفاده شد. داده ها طی یک ماه جمع آوری شده و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی( ازمونهای من-ویتنی یو ، کروسکال والیس،مجذور کای ، ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون لوجستیک چندگانه) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها نشان داد که 9/16 درصد از نمونه های مورد پژوهش نمره بیشتر از میانگین ابزار احساس تنهایی را کسب نموده اند. بیشترین استفاده دانش آموزان از اینترنت، دانلود موسیقی، فیلم یا کتاب (68%) و حضور در شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک (1/36%) و بیشترین استفاده آنان از تلفن همراه جهت ارسال پیامک (7/31%) و سایر مواردی چون گرفتن عکس و فیلم (8/25%) بود. بین برخی متغیرها مانند سن (022/0(p=، تعداد دوستان صمیمی (0001/0(p=، رشته تحصیلی )002/0(p=، میزان تحصیلات پدر )003/0(p=، میزان تحصیلات مادر (006/0(p=، بازدید از سایت های علمی و انجام تکالیف درسی )015/0(p=، نحوه گذراندن اوقات فراغت )0001/0 (p=و دانلود موسیقی، فیلم یا کتاب )029/0(p= با احساس تنهایی ارتباط آماری معنی داری وجود داشت. براساس تجزیه و تحلیل رگرسیونی، متغیر های تحصیلات مادر (داشتن دیپلم) (014/0p=، 470/0 (OR=، نحوه گذراندن اوقات فراغت (به تنهایی) (004/0p=، 391/2OR=)، تعداد دوستان صمیمی (01/0p=، 949/0 (OR= حضور در شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک (016/0p=، 952/1OR=) به عنوان پیش بینی کننده های معنی دار احساس تنهایی در مدل نهایی باقی ماندند.
نظر به وجود ارتباط آماری مستقیم و معنی دار بین احساس تنهایی با برخی عوامل فردی و اجتماعی به ویژه استفاده از اینترنت و تلفن همراه در دانش اموزان مورد پژوهش، ضروری است تا توجه بیشتری به این فناوری های ارتباطی نوین مبذول گردد و با طراحی برنامه های آموزشی مناسب برای نوجوانان و خانواده ها، از پیامدهای استفاده آسیب زای آنها بر سلامت روانی نوجوانان پیشگیری شود.