تاثیر استیگمای اجتماعی ادراک شده بر عزت نفس مبتلایان به سندروم نقص ایمنی اکتسابی

پیامدهای روانی - اجتماعی ابتلای به سندروم نقص ایمنی اکتسابی ممکن است مشکلات بیشتری از خود بیماری برای افراد مبتلای به آن ایجاد کند. یکی از مهم ترین پیامدهای روانی - اجتماعی استیگمای اجتماعی ادراک شده در افراد با علائم سندروم نقص ایمنی اکتسابی، کاهش عزت نفس در بین این بیماران است، زیرا این بیماری با ایجاد تغییرات شناختی، روحی و روانی، تاثیر منفی زیادی بر عزت نفس بیماران به دنبال دارد.
این مطالعه با هدف تعیین تاثیر استیگمای اجتماعی ادراک شده در کاهش عزت نفس بیماران با علائم سندروم نقص ایمنی اکتسابی انجام شد.
مطالعه حاضر در قالب یک طرح همبستگی و به صورت مقطعی انجام شد. داده های این مطالعه، از بین 63 بیمار با علائم ایدز جمع آوری شد که جهت مشاوره و مداوا به مرکز مشاوره بیماری های رفتاری یزد در سال 1391 مراجعه کرده بودند. این بیماران با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند. برای تعیین حجم نمونه، از فرمول اصلاح شده کاکران استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها عبارت بودند از: مقیاس عزت نفس روزنبرگ (RSES) و پرسشنامه اصلاح شده استیگما در بیماران مبتلا به سندروم نقص ایمنی اکتسابی. برای محاسبه پایایی ابزار اندازه گیری، از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید. داده ها با استفاده از آزمون مرتبه صفر پیرسون و رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی تحلیل شدند.
شصت و سه نفر (48 مرد و 15 زن) از بیماران با علائم سندروم نقص ایمنی مورد بررسی قرار گرفتند. دامنه سنی آزمودنی ها بین 14 تا 56 سال، با میانگین 77/7 ± 36 سال بود. نحوه ابتلاء به بیماری در بین پاسخگویان به ترتیب اعتیاد تزریقی 33 نفر (4/52%)، آمیزش جنسی 17 نفر (27٪)، نامشخص 9 نفر (3/14%)، خون و فرآورده های خونی 3 نفر (8/4%) و انتقال از مادر به جنین 1 نفر (6/1%) بوده است. طول مدت ابتلاء به ایدز بین 1 تا 15 سال با میانگین 85/7 ± 15/3 بود. تفاوت معناداری میان مردان و زنان با علائم نقص ایمنی از نظر استیگمای اجتماعی ادراک شده وجود نداشت. شیوه ابتلای به ویروس HIV نیز تفاوتی در میزان استیگمای اجتماعی ادراک شده بیماران ایجاد نکرده بود. همبستگی معنادار معکوسی بین استیگمای اجتماعی ادراک شده با متغیر عزت نفس (01/0> P) و مولفه پذیرش خود (01/0> P) وجود داشت. همچنین، همبستگی معکوس معناداری بین مولفه های استیگمای اجتماعی ادراک شده، یعنی استیگمای شخصی با عزت نفس (05/0> P)، و خودانگاره منفی با عزت نفس (01/0> P) وجود داشت. تحلیل رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی نشان داد که متغیرهای دسته اول (اجتماعی-جمعیت شناختی و ویژگی های بالینی بیمار) که در مرحله اول وارد شدند، سهمی در تبیین واریانس متغیر عزت نفس نداشتند. در مرحله دوم، و با ورود متغیر استیگمای اجتماعی ادراک شده در مدل، این متغیر توانست 4/23 درصد (234/0 =R2 Adj) از واریانس عزت نفس را تبیین نماید.
استیگمای اجتماعی ادراک شده یکی از عوامل خطر عمده، نارسایی عزت نفس در بیماران با علائم سندروم نقص ایمنی اکتسابی است. بنابراین، با ارائه مداخلات رفتاری اجتماعی مناسب به بیماران، خانواده ها و مردم در جهت اصلاح باورها نسبت به اختلال نقص ایمنی، می توان به بهبود عزت نفس این بیماران کمک کرد