ارائه شاخص فرسایندگی باران بر اساس اندازه-گیری های صحرایی هدررفت خاک در کرت-های کوچک در منطقه ی نیمه خشک

فرسایندگی باران بیانگر توان قطرات باران در فرسایش خاک است که انتظار می رود تغییرات آن مطابق با تغییرات ویژگی های باران به ویژه شدت و مدت بارندگی تغییر کند. این پژوهش به منظور بررسی اثرات شدت و مدت بارندگی در فرسایندگی باران در منطقه ای نیمه خشک در شمال غرب زنجان، ایران انجام شد. هدررفت خاک در 48 کرت به اندازه 60 سانتی متر ×80 سانتی متر تحت باران های شبیه سازی شده با هشت شدت و شش تداوم بارندگی در پنج تکرار در دامنه ای شیب دار (8 درصد) اندازه گیری شد. بر اساس نتایج از 240 رخداد بارندگی، 180 رخداد منجر به هدررفت خاک در کرت ها شدند. شدت 15 میلی متر بر ساعت به عنوان آستانه وقوع فرسایش خاک در کرت ها بود. انرژی کل باران (E) به دست آمده بر اساس مجموع انرژی تمام قطرات باران هم بستگی بهتری با میزان هدررفت خاک در کرت ها داشت (92/0=r). هدررفت خاک همبستگی بالایی با شاخص به دست آمده از حاصل ضرب حداکثر شدت 5/7 دقیقه ای باران (I7.5) و انرژی باران (E)، EI7.5 داشت. حدود 96 درصد هدررفت خاک در کرت ها با شاخص EI7.5 تبیین شد. نتایج نشان داد که شاخص EI7.5 در مقایسه با EI30 هدررفت خاک را در کرت های کوچک شبیه آنچه که معمولا در فرسایش سطحی رخ می دهد، بهتر پیش بینی می نماید.