اثر سرمای دیررس شبانه بر اجزای فتوسیستم دو در سه کلن شالک (Populus nigra L.)

ارزیابی عملکرد فتوسیستم دو به عنوان پرانرژی ترین فتوسیستم که قادر به شکستن آب و تامین الکترون مورد نیاز مرحله نوری فتوسنتز است، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سرمای دیررس که به طور معمول در فصل رویش و در طول شب اتفاق می افتد، با آسیب رساندن به اندام های در حال رشد گیاه، موجب ضعف و حتی مرگ آنها می شود. در این پژوهش به منظور بررسی اثر سرمای دیررس شبانه بر اجزای عملکردی فتوسیستم دو و برخی از ویژگی های فیزیولوژیکی مرتبط با آن، نهال های سه کلن شالک (Populus nigra L.) به مدت سه شب در معرض حداقل دماهای شبانه 16، چهار، صفر و 20- درجه سانتی گراد قرار گرفتند. سپس نهال ها به مدت 14 روز در دمای بهینه به منظور بررسی توان احیا نگهداری شدند. داده ها با استفاده از مدل فاکتوریل با دو عامل کلن در سه سطح و حداقل دمای شبانه در چهار سطح به تفکیک برای مرحله تنش و احیا تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که عملکرد ماکزیمم و موثر فتوسیستم دو تحت تاثیر کارایی کمپلکس تجزیه کننده آب و فعالیت مخزن پلاستوکوئینون در کلن های مختلف روند کاهشی متفاوتی را نشان داد، به نحوی که کلن ایرانی حساس تر از کلن های دیگر بود. این تفاوت در ارتباط با محتوای قند محلول، پرولین، کلروفیل و نرخ نشت الکترولیت ها از غشای سیتوپلاسمی بررسی شد. همچنین روند بهبودی کلن ها در دوره احیا مقایسه شد.